เรียน คุณหมอสันต์ ที่เคารพ

หนูดูรายการ The Symtoms เมื่อวานได้ประโยชน์ มาก จาก คำแนะนำของคุณหมอเรื่องการฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าให้เด็กเป็นการป้องกันโดยยังไม่โดนกัด หนูขอเรียน ถามดังนี้ ลูกสาวอายุ 3 ขวบครึ่งและ 5 ขวบครึ่ง ที่บ้านมีสุนัขพันธุ์ อัลเซเชียนสามตัว โดยปล่อยเฉพาะกลางคืนเมื่อทุกคนขึ้นบ้านหมดแล้ว เจ้าหมาสามตัวนี้เลยรู้จักเฉพาะ คนสวน และยามที่บ้าน ไม่รู้จักคนในบ้านเลย หนูกลัวว่า ถ้าเกิดเจอหน้าลูกหนู มันอาจจะกัดได้ ถ้าหนูต้องการให้ลูกฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้า ต้องฉีดกี่เข็มคะ และ มันจะมี side effect บ้างมั๊ยคะ ถ้าอยู่ดีๆเดินไปขอฉีดเพื่อป้องกัน โรงพยาบาลเค้าจะฉีดให้มั๊ยคะ

ขอบพระคุณคุณหมอมากค่ะ

หมายเหตุ หนูจะ CC คุณ….ด้วยค่ะ เพราะเธอมีลูก 8 ขวบและชอบเลี้ยงหมาแมวมาก

………………………………………..

ตอบครับ

1. การฉีดวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าตั้งแต่ยังไม่ถูกสุนัขกัด (preexposure vaccination) ตามคำแนะนำขององค์การอนามัยโลกให้ฉีด 3 เข็ม ตามสูตร D0D7D28 หมายความว่า

D0 ก็คือเข็มแรกฉีดวันนี้
D7 ก็คือเข็มที่สองนับไปจากวันนี้อีก 7 วัน
D28 ก็คือเข็มที่สามนับจากวันนี้ไปอีก 28 วัน

เมื่อครบหนึ่งปีแล้วก็ฉีดกระตุ้นอีก 1 เข็ม

หลังจากนั้นก็ต้องฉีดกระตุ้นอีก 1 เข็มทุกๆ 5 ปี ตราบใดที่ยังมีความเสี่ยง (เลี้ยงหมา) อยู่

2. ผลข้างเคียงของวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าในยุคปัจจุบันซึ่งเป็นวัคซีนชนิดเพาะเลี้ยงจากเซลมีน้อยมาก นอกจากปวดบวมแดงตรงที่ฉีดแล้ว ผลอื่นแทบไม่มีเลย มีน้อยมากที่เป็นไข้ (rare) มีน้อยกว่าหนึ่งในล้านที่พบร่วมกับการอักเสบของเส้นประสาทแบบเป็นอัมพาตชั่วคราวแล้วหายเอง ((Guillain-Barre syndrome) ซึ่งวงการแพทย์ยังพิสูจน์ไม่ได้ว่ามันมาเกิดพร้อมกับการฉีดวัคซีนโดยบังเอิญหรือมันมีความสัมพันธ์กับวัคซีน โดยสรุปก็คือวัคซีนป้องกันพิษสุนัขบ้าที่ใช้ในบ้านเราปัจจุบัน (Verorab) มีความปลอดภัยสูงมาก ฉีดให้ลูกเล็กเด็กแดงอย่างสบายใจได้ครับ

3. การไปขอฉีดวัคซีนแบบ pre-exposure ที่โรงพยาบาลได้ไหม ตอบว่าได้สิครับถ้าคุณจ่ายค่าวัคซีน เพราะการฉีดวัคซีนแบบนี้เป็นมาตรฐานการป้องกันโรคอย่างหนึ่ง สถานเสาวภาเองเพิ่งเปิดบริการฉีด pre-exposure ฟรีให้คนทั่วไปเมื่อเดือน พค. ที่ผ่านมานี้เอง แต่ป่านนี้คงจบโปรแกรมไปแล้วละ ผมเข้าใจความกังวลของคุณอยู่นะ เพราะบางทีคุณหมอบางท่านอาจจะไม่ทราบเรื่องการฉีดวัคซีนแบบ pre-exposure ก็เป็นได้ กรณีเช่นนั้นก็ยอมเสียเวลาทำความเข้าใจกันหน่อย ก็ยอมเหนื่อยหน่อย ไม่เป็นไร แต่อย่าไปโกรธหมอเข้าละ เพราะไม่ใช่ความผิดของหมอ การจะไปคาดหวังให้หมอทุกคนรู้ทุกเรื่องนั้นเป็นความคาดหวังที่ผิดความจริงและเป็นไปไม่ได้

4. ข้อนี้คุณไม่ได้ถามนะ แต่ผมแส่ออกความเห็นเอง คือคุณมีสุนัขอัลเซเชียน ซึ่งเป็นสุนัขที่มีจิตประสาทที่นิ่งเป็นเยี่ยม มีสัญชาติญาณของการเป็นสัตว์ครอบครัว (pact animal) เป็นยอด แต่คุณกลับไม่ได้รวมพวกเขาให้เป็นส่วนหนึ่งของครอบครัวของคุณ อันนี้น่าเสียดายมากเลย แทนที่จะเลี้ยงเขาแบบขังกรงแบ่งแยกออกไปว่าเจ้าเป็นแค่สัตว์เฝ้าบ้านออกมาได้เฉพาะเวลากลางคืน อย่ามายุ่งอะไรกับข้า ลองเปลี่ยนวิธีใหม่เข้าไปผูกมิตรทำความรู้จัก ให้การยอมรับเขา คอยสอน คอยให้รางวัลเมื่อทำดี และหมั่นตำหนิด้วยสีหน้าและท่าทางเมื่อเขาทำไม่ดี เขาจะเรียนรู้อย่างรวดเร็วว่าใครเป็นผู้นำ ใครเป็นนาย ใครเป็นลูกของนาย และเรียนรู้ว่าคุณอยากให้เขาเป็นสมาชิกครอบครัวที่คุณพึ่งได้ ในที่สุดคุณก็จะได้สมาชิกครอบครัวใหม่ที่ให้อะไรคุณได้มากมาก น่าเสียดายอัลเซเชียนนะครับ เขาเป็นสุนัขที่มีจิตใจงาม และเป็นอะไรให้คุณได้มากกว่าการมีไว้ข่มขู่ขโมยเยอะแยะ หวังว่าคุณคงจะไม่ขังเขาไว้นานเกินไปจนเขาลืมความเป็นตัวของเขาเองไปเสียก่อน

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์