ไปทำฟันมาแล้วกลัวติดเอดส์
คุณหมอช่วยด้วยครับ
ผมอายุ 50 ปี คือเมื่อสองวันที่แล้วผมได้
คนมีกรรม
……………………………………………..
ตอบครับ
ผมเองไม่ได้เป็นทันตแพทย์นะครับ แม้ว่าตอนเป็นนักเรียนเกือบจะมีแฟนเป็นทันตแพทย์ไปซะแล้ว (พูดเล่น) แต่ว่าคุณถามประเด็นการติดเชื้อซึ่งเป็นเรื่องการแพทย์ทั่วไปมา เอาเป็นว่าผมตอบในประเด็นการติดเชื้อก็แล้วกันนะ ส่วนอะไรที่ผมไม่รู้ว่าทันตแพทย์เขาทำกันอย่างไรผมก็จะทำตัวเป็นคนกลางถามทันตแพทย์เขาให้ก็แล้วกันนะครับ
1.. ถามว่าในการทำฟัน นอกจากหัวกรอแล้ว มาตรฐานการป้องกันการติดเชื้อ ควรจะเอาด้ามกรอไปทำความสะอาดด้วยการทำให้ปลอดเชื้อ (sterile) หรือไม่ ผมขอยกคำแนะนำของทันตแพทยสภาซึ่งได้เคยออกไว้เป็นมาตรฐานแล้ว มาแจ้งแทนคำตอบว่า
“…เครื่องมือที่ทำให้เกิดความเสี่ยงในการติดเชื้อสูง (พูดง่ายๆว่าเครื่องมือใดๆที่ยัดเข้าไปในปากคนไข้และสัมผัสกับเนื้อหนังหรือน้ำลายของคนไข้นะแหละ) เช่น เครื่องมือที่ใช้ในงานศัลยกรรมหรือศัลย์ปริทันต์ ต้องทำให้ปลอดเชื้อเท่านั้น”
ดังนั้นหากถือตามมาตรฐานนี้ ทั้งหัวกรอ ทั้งด้ามกรอ ก็ควรนำไปทำให้ปราศจากเชื้อก่อนนำกลับมาใช้ครับ
2.. ถามว่าการทำความสะอาดอุปกรณ์ทำฟันด้วยการเช็ดแอลกอฮอล์พอไหม ผมขอยกมาตรฐานของทันตแพทย์สภาในเรื่องนี้มาแทนคำตอบอีกครั้งว่า
“..ไม่ใช้แอลกอฮอล์เป็นสารฆ่าเชื้อทางทันตกรรม และไม่ควรใช้กลูตาราลดีไฮด์
(Glutaraldehyde) ในการฆ่าเชื้อบนพื้นผิว..”
ซึ่งมาตรฐานนี้ก็ตอบคุณชัดเจนแล้วนะครับ ว่าการเอาแอลกอฮอล์มาเช็ดอุปกรณ์ทำฟันนั้นไม่ใช่วิธีมาตรฐาน และไม่เพียงพอต่อการป้องกันการติดเชื้อ
3.. ถามว่าจะมีโอกาสติดเชื้อเอดส์
4.. ถามว่าต้องไปตรวจ NAT ไหมครับ แหะ..แหะ อันนี้แล้วแต่คุณเถอะนะครับ ประโยชน์ของการไปตรวจเอดส์อันหนึ่งคือช่วยรักษาโรคปสด. ประสาทแด๊กซ์ ได้แน่นอน
5. ที่ว่าทุกข์
6.. คุณเป็นคนที่ชอบเก็บมาคิดวิตกจริตเป็นตุเป็นตุอย่างนี้ ทีหลังเวลาไปทำฟันผมแนะนำให้แอบชำเลืองดูก่อน ว่ามาตรฐานการสวมเครื่องป้องกันตัวเอง (personal protective equipment) ของคนทำฟันเขามีมาตรฐานดีไหม เขาล้างมือหรือเปล่า เขาทิ้งถุงมือที่ใช้แล้วไหม เขาสวมผ้าปิดจมูก (mask) ที่เป็นแบบแนบสนิทพิถีพิถันหรือเปล่า เขาสวมแว่นไหม แล้วที่ข้างแว่นมีที่กันละอองฝอยกระเด็นเข้าตา (side shield) หรือเปล่า ถ้าไม่สวมแว่น เขาใช้แผ่นใสป้องกันหน้า (face shield) ไหม เขาสวมเสื้อกาวน์หรือผ้ากันเปื้อนหรือเปล่า ทั้งหมดนี้เป็นมาตรฐานการป้องกันตัวเองที่เป็นมาตรฐานสำหรับคนทำฟันทั่วไป ถ้าตัวเขาเองเขายังไม่สนใจที่จะป้องกันตัวเองแล้ว ที่เขาจะมาพิถีพิถันป้องกันคนอื่นก็คงจะไม่มี ให้ไปหาทำฟันที่อื่นดีกว่า
เมื่อแอบชำเลืองดูแล้วเห็นว่าเข้าท่าดี ถ้ายังไม่หายข้องใจก็ให้ออกปากถาม ว่าอุปกรณ์ที่ใส่เข้าไปในปากของเราแต่ละชิ้นเขาทำความสะอาดอย่างไรก่อนนำกลับมาใช้ใหม่ โดยเฉพาะตัวด้ามกรอเจ้าปัญหา เมื่อได้คำตอบที่ถูกใจแล้วจึงค่อยตกร่องปล่องชิ้นทำฟันกับเขา จะได้ไม่มานั่งปสด.ภายหลัง
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1. แนวทางปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยทางทันตกรรม Thai Dental Safety Goals & Guidelines 201. Accessed on April 2, 2012 at http://www.dentalcouncil.or.th/public_content/files/001/0000401_2.pdf
