Latest

วิตามินซี (vitamin C) ปัองกันและรักษาหวัดได้ จริงหรือไม่จริง

เรียนถามคุณหมอ
หลานเล็กๆ ต้องส่งไปฝากเลี้ยงตั้งแต่อายุ 6 เดือนจนวันนี้เกือบขวบครึ่งแล้ว พ่อแม่ทำงานจนปัญญาจะดูแลเองช่วงกลางวัน ปัญหาคือเด็กเป็นหวัดบ่อยมาก จมูกแทบไม่มีเวลาแห้ง ดิฉันพยายามหาข้อมูลว่าจะช่วยให้เด็กมีภูมิต้านทานโรคดีขึ้นได้อย่างไร หาข้อมูลเรื่องวิตามินซี ก็เจอข้อมูลขัดกันโดยสิ้นเชิง บ้างก็อ้างผลวิจัยว่าแทบไม่มีผล บ้างก็ว่าดีมากอ้างผลวิจัยเหมือนกัน เลยสรุปไม่ได้จึงต้องขอเรียนถามคุณหมอถึงข้อมูลเรื่องวิตามินซีกับการป้องกันหวัด แล้ววิธีอื่นๆ ที่จะช่วยป้องกันหวัดในเด็กเล็กที่ต้องไปอยู่รวมๆ กันในสถานรับดูแล
ขอบพระคุณค่ะ
…………………………………………..

ตอบครับ
    คำถามเรื่องวิตามินซีกับหวัดเข้ามาบ่อยครั้งมาก แต่ผมยังไม่เคยมีโอกาสได้ตอบเลย เห็นจดหมายของคุณก็เลยถือโอกาสตอบเรื่องนี้แบบเหมาย้อนหลังให้กับจดหมายฉบับเก่าๆเสียด้วยก็แล้วกัน
     1.. ถามว่าวิตามินซีป้องกันการเป็นหวัดได้ไหม ตอบว่าข้อมูลงานวิจัยที่ต่างคนต่างทำผลมันก็เปะปะเป็นธรรมดา เพราะบ้างก็เป็นงานวิจัยระดับต่ำเชื่อถือไม่ได้ บ้างก็เป็นงานวิจัยระดับสูงแต่ขนาดกลุ่มตัวอย่างเล็กไป วิธีที่จะได้ความจริงมากที่สุดคือเอาข้อมูลการวิจัยระดับสูง  (งานวิจัยสุ่มตัวอย่างแบ่งกลุ่มเปรียบเทียบ) หลายๆงานวิจัยมารวมกันแล้ววิเคราะห์ใหม่  (meta analysis) ซึ่งหอสมุดโค้กเรนได้ทำการวิเคราะห์เมตาอานาไลซีสงานวิจัยชั้นดีจำนวน 29 งานวิจัย จำนวนคนร่วมทดลอง 11,306 คน โดยเทียบกลุ่มหนึ่งที่กินวิตามินซี.วันละ 200 มก.ขึ้นไปกับกลุ่มที่กินยาหลอก พบว่าคนกินวิตามินซีระดับ 200 มก.ต่อวันขึ้นไปเป็นประจำทุกวัน มีอุบัติการณ์เป็นหวัดไม่ต่างจากคนที่กินยาหลอก จึงตอบคุณได้อย่างมั่นใจว่าข้อมูล ณ ค.ศ. 2013 นี้ วิตามินซี.ป้องกันการเป็นหวัดไม่ได้
    2.. ถามว่าเมื่อเป็นหวัดแล้ว วิตามินซี.ลดระยะการเป็นหวัดได้ไหม การทบทวนงานวิจัยระดับสูง 31 รายการซึ่งมีผู้ป่วยเป็นหวัดรวม 9,745 ครั้ง พบว่าคนกินวิตามินซี.อย่างสม่ำเสมอ เมื่อเป็นหวัดแล้ว หากเป็นผู้ใหญ่รวมระยะเวลาที่เป็นหวัดจะสั้นกว่าคนกินยาหลอก 8% แต่ถ้าเป็นเด็ก ระยะเวลาป่วยจะสั้นกว่ายาหลอก 14% อย่างไรก็ตาม เฉพาะในเด็กนี้ หากขนาดของวิตามินซี.สูงขึ้นไปถึงวันละ 1,000 – 2,000 มก.จะร่นระยะเวลาการเป็นหวัดให้สั้นลงได้ 18% ดังนั้นจึงตอบคุณได้ว่าการกินวิตามินซี.แม้จะป้องกันการเป็นหวัดไม่ได้ แต่ก็ช่วยร่นให้หวัดหายเร็วขึ้นได้ “เล็กน้อย” โดยที่ในเด็กจะมีผลมากกว่าในผู้ใหญ่   
     3..  ถามว่าสำหรับคนที่ไม่ได้กินวิตามินซี.เป็นประจำทุกวัน เมื่อเป็นหวัดแล้ว หากกินวิตามินซี.เพื่อรักษาหวัด จะลดความรุนแรงและระยะเวลาเป็นหวัดลงได้ไหม การทบทวนงานวิจัยแบบรวมงานวิจัยระดับสูงเจ็ดรายการซึ่งคนเป็นหวัดเข้าร่วม 3,249 ครั้ง พบว่าการใช้วิตามินซีรักษาหวัดไม่ได้ร่นระยะเวลาการเป็นหวัดให้สั้นลงหรือทำให้ความรุนแรงของหวัดลดลงแต่อย่างใด แต่ว่างานวิจัยทั้งหมดนี้ทำในผู้ใหญ่เท่านั้น ดังนั้นถ้าคุณถามว่าแล้วถ้าเป็นเด็กละ การใช้วิตามินซี.รักษาโรคหวัดจะมีประโยชน์ไหม น่าเสียดายที่ผมไม่มีข้อมูลจะมาตอบคุณได้
    4.. อย่างไรก็ตาม มันมีประเด็นที่น่าจะมีสาระอยู่ประเด็นหนึ่งซึ่งควรกล่าวถึงนะ คือถ้าอ่านข้อมูลดิบของการทบทวนงานวิจัยครั้งนี้ให้ดี จะเห็นว่าถ้าเลือกเอาเฉพาะ 5 งานวิจัยที่ทำกับผู้ป่วยที่อยู่ภายใต้สภาวะเครียดอย่างมาก คือระดับ extreme stress เช่น งานวิจัยหนึ่งทำกับนักวิ่งมาราธอน อีกงานหนึ่งทำกับนักสกี ซึ่งทั้งห้างานวิจัยมีผู้ถูกทำวิจัยทั้งสิ้นจำนวน 598 คน พบว่ากลุ่มที่กินวิตามินซี.ทุกวันมีอุบัติการณ์เป็นหวัดต่ำกว่ากลุ่มที่กินยาหลอกถึงครึ่งต่อครึ่ง  (50%) หรือแปลความหมายได้ว่าสำหรับคนที่กำลังตกอยู่ภายใต้สภาวะเครียดอย่างยิ่ง การกินวิตามินซี.สม่ำเสมอทุกวันจะลดอุบัติการณ์ของการเป็นหวัดลงได้อย่างมีนัยสำคัญคือลดได้ถึงครึ่งหนึ่งทีเดียว
     5.. ถามว่ามีวิธีป้องกันไม่ให้เด็กที่ไปอยู่สถานรับเลี้ยงเด็กไม่ให้เป็นหวัดไหม ตอบว่า..
          ไม่มีครับ
     (แหะ แหะ ชัดดีไหม ขอโทษ แต่พูดจริง) 
     เพราะว่าเชื้อหวัดที่แพร่กระจายอยู่ทั่วไปในอากาศมีถึงสองร้อยกว่าชนิด (strain) สร้างภูมิคุ้มกันต่อชนิดหนึ่งได้แล้วก็ยังเหลืออีกตั้งกว่า 199 ชนิด โดยคนที่เป็นพาหะก็จะสลับกันป่วยแล้วสลับกันแพร่เชื้อในอัตราคนละปีละประมาณ 6-10 ครั้งถ้าเป็นเด็ก หรือปีละ 2-4 ครั้งถ้าเป็นผู้ใหญ่ หรือปีละน้อยกว่า 1 ครั้งถ้าเป็นคนแก่อายุหกสิบขึ้นไป ดังนั้นคุณคาดหมายได้เลยว่างานนี้…อีกนาน
     แต่พูดถึงอุบัติการณ์เป็นหวัดเนี่ย พูดแล้วอย่าหาว่าคุยนะ ตัวหมอสันต์นี้เองเพิ่งอายุหกสิบก็จริง แต่ว่าย้อนหลังไปนับได้สี่ปีเต็มๆมาแล้วนี่ยังไม่เคยเป็นหวัดเลยซักครั้งเดียว.. ขออภัยที่คุยโม้โดยไม่มีประเด็นสร้างสรรค์อะไร ..แต่ว่า..เขาพูดจริงนะตัวเอง
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1.      Hemila H, Chalker E for Cochrane Acute Respiratory Infections Group.  Vitamin C for preventing and treating the common cold.  The Cochrane Library, DOI: 10.1002/14651858.CD000980.pub4. Accessed at http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD000980.pub4/abstract on May 21, 2013

…………………………………………….

24 พค. 56
จดหมายจากท่านผู้อ่าน

ขอบพระคุณค่ะ คุณหมอ
ข้อมูลคุณหมอทำให้ตัดสินใจได้ว่าไม่ต้องให้หลานกินวิตามินซีเสริม แค่จากอาหารตามปรกติก็น่าจะเพียงพอ
…..(ชื่อ)…