COVID-19, Latest, ปรึกษาหมอ, อาหารจากพืชเป็นหลัก, โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง

ช่วงโควิด19อย่างนี้ metformin เป็นยาเบาหวานที่ดีกว่า

กราบเรียนคุณหมอสันต์

นับตั้งแต่ผมกลับจากแค้มป์ RDBY … ก็ได้เปลี่ยนวิธีใช้ชีวิตไปตามที่คุณหมอได้สอนอย่างค่อนข้างเคร่งครัด อาหารเปลี่ยนแทบจะ 100% คือมีเนื้อสัตว์เหลืออยู่น้อยมาก ออกกำลังกายด้วยการเดินในสนามที่โรงเรียนข้างบ้านทุกวันวันละ 1 ชั่วโมง น้ำหนักลดลงไป 8 กก. ตอนนี้เลิกยาความดันเลือดไปแล้ว ความดันเดิมตอนไปเข้าแค้มป์ 150/100 ขณะกินยาอยู่ ตอนนี้หยุดยาแล้วความดันอยู่ที่ 130/80 น้ำตาลในเลือดก็ลดลง จนคุณหมอ … หยุดยาเบาหวานไปหนึ่งตัว เหลืออยู่สองตัว คุณหมอบอกว่าถ้าน้ำตาลยังต่ำกว่า 100 ตัวต่อไปที่จะลดคือ metformin เพราะคุณหมอว่ามันทำให้ขาดวิตามินบี.12 แต่ตอนนี้มีโควิดผมกลับไปโรงพยาบาลไม่ได้ แต่น้ำตาลในเลือดก็ลดลงๆ ไม่เคยเกิน 100 บางครั้งต่ำถึง 70 จนกลัวจะเกิดน้ำตาลในเลือดต่ำ จึงอยากปรึกษาคุณหมอสันต์ว่าถ้าผมจะหยุดยาอีกหนึ่งตัวควรจะหยุดตัวไหนดีระหว่าง pioglitazone 15 mg กับ metformin 750 mg และเป็นความจริงหรือเปล่าที่ว่ายา metformin ทำให้วิตามินบี.12 ต่ำควรจะเลิกตัวนี้ก่อน

ขอบพระคุณหมอสันต์ที่ทำให้ผมพบแนวทางการรักษาตัวเอง ซึ่งมันเวอร์คดีมากครับ

…………………………………………………………………..

ตอบครับ

1.. ถามว่ายา metformin (Glucophage) ทำให้ระดับวิตามินบี.12 ต่ำจริงไหม ตอบว่าจริงครับ ความสัมพันธ์ระหว่างการกินยา meformin กับการมีระดับวิตามินบี.12 ในเลือดต่ำผิดปกตินั้นมีอยู่ 22% หมายความว่าในร้อยคนที่กินยา metformin จะมีระดับวิตามินบี.12 ต่ำผิดปกติเสีย 22 คน โดยความสัมพันธ์นี้ยิ่งชัดมากในคนที่กินยาขนาดสูง หรือกินยามานานหลายปี ดังนั้นในกรณีที่กินยา metformin ผมแนะนำให้กินวิตามินบี. 1-6-12 แถมหรือเสริมไปด้วยอย่างน้อยวันละเม็ดก็ยังดี

2. ถามว่าปรับวิธีใช้ชีวิตใหม่หลังจากมาเข้าแค้มป์ RDBY น้ำตาลในเลือดลดลงจนหยุดยาไปได้แล้วหนึ่งตัว กำลังจะหยุดอีกหนึ่งตัว จะหยุด metformin และเก็บยา pioglitazone ไว้ดีไหม ตอบว่าเรื่องรายละเอียดของยานี้หมอท่านใดสั่งยาให้คุณกินก็ปรึกษาหมอท่านนั้นสิครับ ผมหมายถึงหมอเบาหวานที่รักษาคุณอยู่ แต่ถ้าช่วงนี้กลับไปหาหมอไม่ได้และจำเป็นต้องลดยาเพราะน้ำตาลในเลือดต่ำลง ผมแนะนำให้คุณเก็บยา metformin ไว้กินต่อ แต่ไปหยุดยาอีกตัวคือ pioglitazone แทนด้วยเหตุผลว่าตอนนี้กำลังอยู่ในระหว่างการระบาดของโควิด 19 งานวิจ้ยที่ทำช่วงโควิด19 ระบาดนี้ที่อาลาบามา (สหรัฐอเมริกา) พบว่าในบรรดาผู้ป่วยเบาหวานที่ตายๆกันจากโควิด19 เยอะแยะทุกวันนี้ หากเป็นผู้ป่วยเบาหวานที่กินยา metformin อยู่ มีอัตราตายต่ำ คือ 11% ขณะที่หากเป็นผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่ได้กินยา metformin จะมีอัตราตายสูง คือ 23% คือมากกว่ากันเกินสองเท่า พูดง่ายๆว่าคนเป็นเบาหวานหากกินยา metformin อยู่หากติดเชื้อโควิดจะตายน้อยกว่าคนไม่ได้กิน นี่เป็นคุณสมบัติเฉพาะตัวของ metformin ซึ่งยาเบาหวานอื่นๆรวมทั้งอินสุลินก็ล้วนไม่มีผลทำให้ผู้ติดเชื้อตายน้อยลงอย่างนี้

3. ข้อนี้คุณไม่ได้ถาม แต่ผมแถมให้เผื่อท่านผู้อ่านท่านอื่นๆ สิ่งที่ท่านผู้เขียนจดหมายนี้ทำไปเรียกว่าการจัดการโรคเรื้อรัง (chronic disease management) ซึ่งไฮไลท์อยู่ที่การเปลี่ยนวิธีใช้ชีวิต คือเปลี่ยนอาหาร เริ่มการออกกำลังกายจริงจัง เมื่อตัวชี้วัดเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้นก็ลดยาลงโดยปรึกษาหารือแพทย์ในรายละเอียดของการลดยาว่าจะลดตัวไหนก่อนหลัง จะลดเท่าไหร่ การจัดการโรคเรื้อรังต้องทำอย่างครอบคลุมไม่เฉพาะการใช้แต่ยา ต้องรวมถึงการเปลี่ยนวิธีใช้ชีวิตด้วย นี่เป็นวิธีเดียวที่จะทำให้หายจากโรคเรื้อรังได้ วิธีอื่นไม่มี ขอให้ท่านผู้อ่านที่มีโรคเรื้อรังอยู่ ไม่ว่าจะเป็นโรคอ้วน ไขมันสูง หัวใจ เบาหวาน ความดัน หรืออัมพาต ให้หันมาลงมือจัดการโรคเรื้อรังของท่านด้วยตัวของท่านเอง ถ้าท่านไม่ทำเองก็จบข่าว เพราะคนอื่นแม้กระทั่งแพทย์ก็ทำแทนท่านไม่ได้ และเมื่อใดก็ตามที่ท่านลงมือทำจริงจัง ก็จะประสบความสำเร็จ ดังเจ้าของจดหมายท่านนี้เป็นตัวอย่าง

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

  1. Kim J, Ahn CW, Fang S, Lee HS, and Park JS. Association between metformin dose and vitamin B12 deficiency in patients with type 2 diabetes. Medicine (Baltimore). 2019 Nov; 98(46): e17918. Published online 2019 Nov 15. doi: 10.1097/MD.0000000000017918
  2. Andrew B. Crouse, Tiffany Grimes, Peng Li, Matthew Might, Fernando Ovalle, Anath Shalev. Metformin Use Is Associated With Reduced Mortality in a Diverse Population With COVID-19 and DiabetesFrontiers in Endocrinology, 2021; 11 DOI: 10.3389/fendo.2020.600439