สวัสดีครับคุณหมอ
ผมอายุ 42ปี ติดตามคลิปคุณหมอประจำ ชอบที่คุณหมอแนะนำเรื่องโรคบางโรคไม่จำเป็นต้องทานยา พอดีเมื่อ 2 ปีก่อนผมมีอาการ มือแดง หน้าแดง น้ำหนักลดลง ความดันขึ้นสูงถึง 165/95 เหนื่อยง่าย มีอาการเวียนหัว บ้านหมุน ตรวจพบตอนตรวจเลือด พบว่าค่าเม็ดเลือดแดง HCT ตอนนั้นสูงถึง 72% ( ค่าปกติ 39-48% ) ค่าเกล็ดเลือด PLT ตอนนั้นสูงประมาณ 850,000 /u/L หมอวินิจฉัยว่าเป็นโรคเลือดข้น Polycythemia vera ครับ ไขกระดูกผลิตเลือดมาเยอะผิดปกติ เลือดข้นหนืด เริ่มรักษาช่วง ก.พ.ปี 2562 โดย ช่วงแรกมีการเจาะถ่ายเลือดออกทิ้ง (Blood letting) ครั้งล่ะ 450ml ทุก 2 อาทิตย์ จนกว่าเลือดจะลงมาอยู่ในช่วงค่าปกติ และ ควบคู่กับการให้ทานยา HydroxyUrea500mg วันล่ะ 2 เม็ด และยา Aspirin 81mg วันละ 1 เม็ด ต่อเนื่อง ทุกวัน เพื่อควบคุม มาจนถึงปัจจุบัน เพื่อไม่ให้ค่าเลือดและเกล็ดเลือด สูงกลับขึ้นมาอีก

ผมอยากรบกวนปรึกษาคุณหมอว่า พอจะมีแนวทางรักษาโรคนี้แบบไม่ต้องทานยาไหมครับ เนื่องจากตอนนี้ผมอยากจะมีบุตรคนที่ 2 ไปตรวจสเปริ์มพบว่าสเปริ์มไม่มี อ่านพบว่าเกิดจากทานยา Hydrea ต่อเนื่องทำให้เกิดภาวะเป็นหมัน ถ้ามีแนวทางรักษาแบบไม่ต้องทานยา หรือ สถานที่รักษาโดยไม่ต้องใช้ยา อยากรบกวนขอคำแนะนำจากคุณหมอด้วยครับ

ขอขอบพระคุณล่วงหน้าเป็นอย่างสูงครับ

……………………………………………………………………………………….

ตอบครับ

โชคชะตาช่างสรรหาให้เป็นโรคที่คนอื่นเขาไม่เป็นกันเก่งจังนะ เกิดมาผมเองยังไม่เคยเห็นคนไข้โรค Polycythemia vera หรือ PV นี้แบบตัวเป็นๆเลยสักคนเดียว ความรู้ของผมก็มีอยู่แค่ที่นักเรียนแพทย์พึงท่องได้ เช่น

เกณฑ์วินิจฉัย ซึ่งของ WHO คือต้องมีสามอย่าง ได้แก่ (1) ฮีมาโตคริตสูงเกิน 49%ในชายหรือ 48% ในหญิง (2) เจาะไขกระดูกพบเซลทุกชนิดเพิ่มขึ้นหมด (panmyelosis) และ (3) มียีนกลายพันธ์ที่เรียกว่า JAK2V617F or JAK2 exon 12 mutation) กับ

เป้าหมายการรักษา ซึ่งมีสี่เรื่องคือ (1) บรรเทาอาการใดๆก็ตามที่เกิดขึ้น (2) ป้องกันเลือดจับตัวเป็นลิ่ม (3) ป้องกันเลือดออก (4) ลดโอกาสเกิดพังผืดแทรกไขกระดูกและการเกิดมะเร็งเม็ดเลือดขาว

เป็นนักเรียนแพทย์รู้สองอย่างนี้ก็เหลือเฟือที่จะหากินกับข้อสอบเรื่องโรคนี้ได้แล้ว หิ หิ จบมาก็ไม่เคยเห็นคนไข้เลย ผมจึงต้องออกตัวก่อนว่าการตอบคำถามของผม ผมไม่มีความรู้ลึกซึ้งใดๆในโรคนี้นะ แต่คุณถามมา ผมก็จะตอบไป

1.. ถามว่าอยากจะมีลูก จะเลิกยา hydroxyuria ซึ่งเป็นสาเหตุของการเป็นหมันเสียได้ไหม ตอบว่า คุณจะมีลูกไปทำไมละครับ คนที่เขาสุขภาพดีๆอยู่เขายังคิดหัวแทบแตกว่าจะมีลูกดีไม่มีลูกดี แต่นี่คุณป่วยเป็นโรคซึ่งวงการแพทย์ไม่มีวิธีรักษาให้หาย อัตรารอดชีวิตเฉลี่ยของคนเป็น PV ถ้าไม่รักษาคือ 12 ปี แต่ถ้ารักษาเต็มที่คือ 24 ปี เวลาแค่นี้คุณใช้ชีวิตของคุณเองให้สบายๆไม่ต้องไปแบกรับภาระเลี้ยงลูกไม่ดีกว่าหรือครับ อย่าไปห่วงเรื่องการเพิ่มพลเมืองให้กับโลกที่มีกันอยู่แล้วตั้งเจ็ดพันกว่าล้านคนเลย

2. ถามว่าถ้าไม่ใช้ยา จะมีวิธีกินอยู่ใช้ชีวิตอย่างไรให้โรคนี้หายได้ไหม ตอบว่า ณ วันนี้วงการแพทย์ยังไม่มีความรู้พอที่จะตอบคำถามนี้ได้ครับ ดังนั้น คุณต้องลองผิดลองถูกเอาเอง

ตัวผมเองแนะนำว่าคุณควรจะรับการรักษาไปตามแนวทางที่แพทย์ทางโลหิตวิทยาให้ไว้ รวมทั้งการกินยา hydroxyuria ด้วย ในด้านการดูแลตัวเองควบคู่กันไปนั้นผมแนะนำว่าการใช้ชีวิตของคุณควรมุ่งไปในทิศทางที่จะป้องกันการเกิดโรคหลอดเลือดและโรคมะเร็งเม็ดเลือดซึ่งเป็นจุดจบที่เลวร้ายสองจุดของโรคนี้ โดย

(1) ในเรื่องอาหาร แน่นอนว่าอาหารพืชเป็นหลักที่มีไขมันต่ำและมีความหลายหลายของอาหาร จะช่วยลดโอกาสเกิดโรคหลอดเลือดและโรคมะเร็งได้

(2) ความเครียดก็เป็นอีกเหตุหนึ่งที่ทำให้เป็นทั้งโรคหลอดเลือดและโรคมะเร็งได้ง่ายขึ้น ดังนั้นคุณก็ต้องใช้ชีวิตไปในแนวทางวางความคิดลดความเครียด ซึ่งเป็นแนวทางที่ผมพูดและเขียนถึงอยู่เกือบทุกวัน

(3) การออกกำลังกายลดการเป็นโรคหลอดเลือดได้แน่นอน ดังนั้นผมก็แนะนำให้คุณออกกำลังกายสม่ำเสมอด้วย

(4) เพิ่มเติมเป็นพิเศษว่าคุณต้องใส่ใจไม่ให้ร่างกายขาดน้ำ เพราะมันยิ่งทำให้เลือดที่ข้นอยู่แล้วจับตัวเป็นก้อนง่ายขึ้น

(5) จะให้ดีอยู่ห่างๆบุหรี่ไว้ เพราะมันเป็นสาเหตุหนึ่งของโรคนี้

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์