(ภาพวันนี้: เอื้องสายน้ำผึ้ง)

เรียนคุณหมอสันต์ที่นับถือ

ดิฉันอายุ 66 ปี ผอม พยายามจะเพิ่มน้ำหนักตามที่คุณหมอแนะนำว่าให้รับประทานอาหารพืชเป็นหลัก โดยทานให้อิ่ม ให้ได้แคลอรี่เพียงพอ แต่ดิฉันรับประทานอย่างไรก็น้ำหนักก็ไม่เพิ่มเพราะมันเคี้ยวไม่ไหว จึงอยากจะซื้อโปรตีนผงจากพืชมาชงรับประทานร่วมด้วย อยากขอคำแนะนำว่าควรจะซื้อยี่ห้อไหนจึงจะได้โปรตีนคุณภาพดี ราคายุติธรรม ไม่ถูกเขาหลอก

รบกวนด้วยค่ะ

…………………………………………………………………

ตอบครับ

1.. การเพิ่มน้ำหนักในผู้สูงอายุต้องทำสองอย่าง คือ

1.1 ต้องกินอาหารให้ได้แคลอรี่พอ นั่นคือกินให้อิ่ม หากกินไม่ไหว ก็ต้องกินอาหารที่มีสัดส่วนแคลอรี่สูง พวกไขมันเช่นถั่วต่างๆ นัท อะโวกาโด ทุเรียน มีแคลอรี่สูงสุด (9 แคลอรี่ต่อกรัม) ส่วนพวกแป้งเช่นมันเทศ มันฝรั่ง ข้าวกล้อง แป้งไม่ขัดสี มีแคลอรี่รองลงมา(4 แคลอรี่ต่อกรัม) ขณะที่พวกพืชผักผลไม้มีแคลอรี่ต่ำที่สุด คือต่ำมากจนหวังพึ่งเป้นแหล่งแคลอรี่ไม่ได้

1.2 ต้องเล่นกล้ามด้วย หากกินแต่แคลอรี่ไม่เล่นกล้าม มันจะไปเพิ่มแต่ที่พุง

2. โปรตีนจะมีประโยชน์ก็ต่อเมื่อได้เพิ่มแคลอรี่จนพอเพียงแล้ว มิฉะนั้นการกินโปรตีนจะไร้ผลเพราะโปรตีนนั้นจะถูกนำไปเผาผลาญเป็นแคลอรี่หมดโดยที่ได้แคลอรี่ค่อนข้างต่ำ เพราะในการเผาผลาญโปรตีนเป็นแคลอรี่ร่างกายต้องเสียแคลอรี่ในการผลิตไปมากกว่าการเผาผลาญไขมันหรือคาร์โบไฮเดรต

3.. การกินโปรตีนผงเสริมเพื่อเพิ่มมวลกล้ามเนื้อมีงานวิจัยสนับสนุนเฉพาะในคนหนุ่มคนสาว ว่าถ้ากินโปรตีนผงเสริมวันละ 20 กรัมควบกับการเล่นกล้ามด้วยจะได้มวลกล้ามเนื้อเพิ่มมากกว่าไม่กินโปรตีนเสริม แต่ถึงขยันกินมากกว่าวันละ 20 กรัมก็ไม่ได้ประโยชน์เพิ่มแต่อย่างใด ในคนแก่จะได้กล้ามแบบในงานวิจัยนี้หรือไม่ยังไม่มีใครทราบ แต่ถ้าจะเดา (extrapolate) เอาผลวิจัยนี้ไปใช้ในคนแก่ไปพลางก่อนจนกว่าจะมีงานวิจัยในคนแก่ออกมาก็สามารถทำได้ ส่วนจะได้ผลหรือไม่ได้ผลท่านไปลุ้นเอาเอง

4.. ประเด็นคุณภาพของโปรตีน ปัจจุบันนี้หลักฐานวิทยาศาสตร์ชัดแล้วว่าพืชอาหารทุกชนิดมีโปรตีนหรือกรดอามิโนจำเป็น (essential amino acids) ครบถ้วน และขึ้นชื่อว่าเป็นกรดอามิโนจำเป็นซึ่งเป็นโมเลกุลพื้นฐานที่ร่างกายมนุษย์นำไปสร้างเนื้อหนัง ไม่ว่าจะได้มาจากสัตว์หรือจากพืช มันก็แปะเอี้ย คือเหมือนกันทุกประการ เพราะมันเป็นโมเลกุลชนิดเดียวกันโครงสร้างเหมือนกัน จะต่างกันก็แต่ส่วนที่ติดมาด้วย ซึ่งหากมาจากทางสัตว์ผลพลอยเสียคือไขมันอิ่มตัวซึ่งเป็นของไม่ดีต่อสุขภาพ แต่หากมาจากพืช ผลพลอยได้คือไวตามิน เกลือแร่ และกาก ซึ่งเป็นของดีต่อสุขภาพ ผมจึงเชียร์โปรตีนจากพืชมากกว่าโปรตีนจากสัตว์

5.. ประเด็นข้อมูลประกอบการเลือกซื้อโปรตีนผงจากพืช คุณใบเตย (นส.บุญฑริก กรุพิมาย) นักโภชนาการของเวลเนสวีแคร์เซ็นเตอร์ ได้ทำการสำรวจแหล่งโปรตีนผงจากพืชในตลาดเมืองไทย เธอรายงานผลมาละเอียดยิบซึ่งจะตีพิมพ์อย่างเป็นทางการในโอกาสต่อไป แต่วันนี้ผมย่อให้เหลือเฉพาะส่วนที่ผู้อ่านจะรีบเอาไปใช้ประโยชน์ได้ ดังนี้

ผลิตภัณฑ์	%โปรตีนรวม(w/w)	%โปรตีน จากสัตว์ (w/w)	พลังงาน/100gm	น้ำหนักรวม(gm)	ราคารวม (บ)	ราคา(บ) /100 gm
Coles	79	0	397	500	315	63
Pea Protein Isolate	69	0	331	907	900	99
Llamito	80	0	400	400	440	110
Organic Selected	82	0	400	250	390	156
Royal-D	57	0	367	450	750	166
Natuur pea protein	80	0	433	300	550	183
Nutrilite All Plant protein	80	0	400	900	1880	208
Ensure สูตรครบถ้วน	15	6		397	928	233
Raw Season	80	0	400	500	1290	258
Plantae	71	0	381	1000	1690	169
Nuzest Pea Protein	84	0	440	500	1770	354
MomzNutura	27	0	467	240

โปรดสังเกตว่าในการซื้อของถูกหรือแพงอย่าดูราคาต่อกระป๋อง แต่ต้องดู % ของโปรตีน และน้ำหนักรวมต่อหนึ่งกระป๋องประกอบด้วย เพื่อความสะดวกผมได้ทำช่องสุดท้ายคือราคาบาทต่อ 100 กรัมของเนื้ออาหารโดยเรียงเอาอันที่ถูกที่สุดไว้บนสุดแล้วลดหลั่นกันลงมา ท่านชอบของถูกหรือของแพงก็เลือกเอาเองครับ โดยในมุมของการแพทย์นั้นขึ้นชื่อว่าเป็นโปรตีนแล้วก็เหมือนกันหมดแบบไม่มีอันไหนดีกว่าอันไหน ความเชื่อเดิมที่ว่ามีโปรตีนคุณภาพสูง โปรตีนคุณภาพต่ำนั้น ปัจจุบันนี้เรารู้แล้วว่าไม่มีหลักฐานแม้แต่ชิ้นเดียวที่จะสนับสนุนว่าความเชื่อแบบนั้นเป็นความจริง

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์