(ภาพวันนี้: ดอกหญ้าริมทางเดินในมวกเหล็กวาลเลย์)

ดิฉัน ชื่อนาง … อายุ 71 ปี  สูง 150 ซม. นน.45 กก จาก กทม. เป็น ลิ้นหัวใจไตรคัดปิดรั่วระดับ severe   อีกทั้ง เส้นเอ็นยึดลิ้นหัวใจขาดบางเส้นและมีรูรั่วระหว่างหัวใจห้องบนซ้ายกับห้องบนขวา   ยังสามารถทำกิจกรรม ประจำวันได้นอนราบได้  เท้าไม่บวม คุณหมอที่ตรวจรักษาแนะนำให้ทำการผ่าตัด  แต่ตัวดิฉันกลัวมากไม่อยากผ่าตัด แต่ก็มีความกังวลถึงอาการที่ตรวจพบ  มีทางเลือกอื่นไหมคะที่ไม่ต้องผ่าตัด โดยรักษาด้วยวิถีธรรมชาติ ประคับประคอง ไม่ให้อาการมากไปกว่านี้  สามารถเป็นไปได้ไหมคะ  ขอความกรุณา คุณหมอสันต์ ได้โปรดชี้แนะ   ดิฉันขอขอบพระคุณมา ณ ที่นี้ ค่ะ

………………………………………….

ตอบครับ

ผมดูผลตรวจ Echo ที่ส่งมาให้แล้วสรุปว่า

1. ลิ้นไตรคัสปิดรั่วมาก (severe tricuspid regurgitation)
2. ลิ้นไมทราลแล่บแต่ไม่รั่ว (mitral valve prolapse)
3. มีรูเล็กๆ (Patent Foramen Ovale – PFO) ทำให้เลือดไหลลัดจากห้องบนซ้ายไปห้องบนขวา (left to right shunt)
4. หัวใจห้องล่างสองห้องปกติดี
5. ความดันในปอดปกติดี

จากผลการตรวจนี้ประกอบกับอาการที่ว่าไม่หอบเหนื่อยไม่บวม ผมสรุปว่า

1. ที่ว่าลิ้นไตรคัสปิดรั่วมากนั้น เอาเข้าจริงๆก็รั่วไม่มากดอก จริงอยู่เรามองภาพสีที่แสดงเลือดไหล (jet) อาจจะดูเหมือนมาก แต่มันหลอกตาได้ ต้องมาดูความดันและทิศทางการไหลของเลือดผ่านรู PFO ประกอบ ซึ่งผมดูแล้วพบว่ามันยังไหลจากห้องบนซ้ายไปห้องบนขวา แสดงว่าความดันห้องบนขวาต่ำกว่าห้องบนซ้าย แสดงว่าลิ้นไตรคัสปิดไม่ได้รั่วมาก หากรั่วมากความดันห้องบนขวาก็จะสูงปรี๊ดระเบิดระเบ้อจนเลือดจะวิ่งผ่าน PFO จากขวาไปซ้ายแทน ดังนั้นการจะผ่าตัดเพื่อแก้ไขลิ้นหัวใจไตรคัสปิดรั่วจึงไม่สมเหตุสมผล ไม่จำเป็นต้องทำครับ อีกอย่างหนึ่งการผ่าตัดแก้ไขลิ้นหัวใจไตรคัสปิดรั่วนี้มันเป็นวิธีการผ่าตัดที่มีไว้ปราบเซียน คือแก้ปัญหาหนึ่งได้ แต่มันจะไปโผล่ที่อีกปัญหาหนึ่ง กล่าวคือหากแก้ลิ้นให้หายรั่วได้สนิท หัวใจห้องล่างขวามักกลับล้มเหลวเฉียบพลันขึ้นมาทำให้ซี้ม่องเซ็กจากการผ่าตัดได้
2. ที่ว่าลิ้นไมทรัลโผล่แล่บนั้น ไม่มีนัยสำคัญอะไร เพราะเลือดไม่ได้รั่วที่ลิ้นนี้ การที่หัวใจห้องล่างซ้ายยังมีขนาดปกติและค่าการบีบไล่เลือด (EF)ปกติดี ก็ยืนยันว่าเลือดไม่ได้รั่วทางด้านซีกซ้ายนี้มากมาย จะไปผ่ามันทำไมละครับ
3. ที่ว่ามีรู PFO เชื่อมระหว่างห้องบนขวากับบนซ้ายนั้น การจะไปผ่าตัดปิดมันเสียก็ไม่มีเหตุผล หรือไม่มีข้อบ่งชี้ เพราะเลือดไม่ได้ไหลไปปอดมาก การที่ความดันในปอดปกติก็ช่วยยืนยันตรงนี้ อีกอย่างหนึ่งในผู้ป่วยที่ลิ้นหัวใจไตรคัสปิดรั่วมาแต่กำเนิดอย่างคุณนี้ รูเชื่อมระหว่างหัวใจห้องบนซ้ายและห้องบนขวาเป็น safety valve คอยป้องกันไม่ให้ความดันห้องบนขวาขึ้นสูงพรวดพราด สมัยก่อนเมื่อข้อมูลความรู้ยังไม่มาก หมอชอบเข้าไปผ่าตัดปิดตรงนี้เพราะหมอสมัยก่อนเห็นรูตรงไหนที่ผิดแผกจากคนส่วนใหญ่เป็นไม่ได้ต้องเข้าไปเย็บปิดหมดเพราะถือว่าเป็นรูผิดปกติ ปรากฎว่าปิดแล้วคนไข้ตายหรือปางตายต้องรีบผ่าตัดเข้าไปใหม่เพื่อไปแก้เอาแผ่นปิดออกก็มี ดังนั้นในกรณีของคุณนี้การผ่าตัดปิด PFO ไม่ควรทำ ทั้งไม่มีข้อบ่งชี้ให้ทำด้วย

กล่าวโดยสรุปไม่ต้องไปผ่าต่งผ่าตัดอะไรหรอกครับ คุณพี่อายุ 71 ปีแล้ว กิจกรรมประจำวันก็ทำได้เป็นอันดีอยู่ เรียกว่าทุกวันนี้ชีวิตมีคุณภาพเต็ม 100% ดังนั้นผมแนะนำให้คุณพี่ใช้ชีวิตปกติหาความสุขในวัยเกษียณไปทีละวันเถอะ อยากทำอะไรก็ทำ อยากออกกำลังกายหนักๆก็ออกได้ เพราะหัวใจห้องล่างทั้งสองข้างทำงานได้ดีมาก ไม่มีความเสี่ยงอะไรกับการออกกำลังกาย อยากกินอะไรก็กิน หิ หิ เผอิญยังไม่มีอาหารที่กินแล้วทำให้ลิ้นหัวใจรั่วกลับหายได้ครับ ยังไม่มี ดังนั้นคุณพี่อยากกินอะไรที่ชอบที่ชอบก็กินได้ทั้งนั้น

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์