เรียนคุณหมอสันต์ที่เคารพ

เมื่อวานเกิดเอ็นข้อเท้าอักเสบเนื่องจากตกรองเท้าส้นสูงค่ะ หนูยังฝืนเดิน 6km/hour ประมาณ ครึ่งชั่วโมงก่อนไปหาคุณหมอกระดูก พอ ไปหาคุณหมอกระดูกท่านบอกว่าเอ็นอักเสบ ให้หยุดออกกำลังกายสองสัปดาห์ หนูอยากออกกำลังกายมากเพราะรู้สึกว่าร่างกายดีขึ้นมาก ขอคำแนะนำด้วยค่ะว่ามีการออกกำลังกายแบบไหนที่พอทำได้ในช่วงนี้ (ยกเว้นการว่ายน้ำ)
ถ้าออกโดยการเดินช้าๆซัก 4km/hour จะได้มั๊ยคะ และควรเดินซักกี่นาที การตีปิงปองจะพอไหวมั๊ยคะ (ที่บ้านมีห้องตีปิงปอง ทำให้ค่อนข้างสะดวกค่ะ)

ขอบคุณค่ะ

………………………………………

ตอบครับ

1. ตกรองเท้าส้นสูง จะเจ็บข้อเท้าไป 6 สัปดาห์ถึง 3 เดือน นี่เป็นเรื่องธรรมดา มันเป็นเองหายเอง อย่าไปพยายามให้มันหายก่อนกำหนด เพราะยังไงมันก็ไม่หายก่อนกำหนด

2. หลักการรักษาการบาดเจ็บของเอ็นและกล้ามเนื้อของแพทย์รวมทั้งหมอกระดูกด้วยนั้นมีหลักเดียวกัน คือ (1) ร้องเพลงรอให้มันหายเอง (2) บรรเทาอาการปวดขณะรอ เพื่อไม่ให้คุณภาพชีวิตเสียไป โดยการ (2.1) ตรึงให้อยู่กับที่ ให้มีการขยับน้อยที่สุด (immobilization) ถ้าหมอบางรายจะจับคุณเข้าเฝือกกํ็อย่าแปลกใจ (2.2) ให้บาแก้ปวดแก้อักเสบ (2.3) ทำกายภาพบำบัดประคบร้อนประคบเย็นไปตามเรื่อง

3. การวิจัยเปรียบเทียบกับผู้ป่วยที่ปวดกล้ามเนื้อและเอ็น โดยเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยปวดหลัง พบว่าการรักษาด้วยวิธีไม่ให้ทำอะไรหรือ immobilization กลับทำให้ผู้ป่วยกลับไปมีชีวิตที่ปกติได้ช้าลงกว่าการให้รีบออกแรง (early mobilization) บางรายพักมากเลยกลายเป็นคนปวดหลังเรื้อรังไปเลย ดังนั้นหลักวิชาการรักษาการบาดเจ็บกล้ามเนื้อและเอ็นตอนนี้จึงแตกเป็นสองพวก พวกหนึ่งต้องพักนาน อีกพวกหนึ่งคืออย่าพักนาน ทำอะไรเท่าที่ทนปวดได้ให้ฝืนทำ คุณจะเชื่อแบบไหนก็เลือกเอาเองก็แล้วกัน อย่าไปพยายามหาข้อสรุปว่าหมอไหนถูกนะครับ เพราะต่างหมอต่างก็มีตำราหรืองานวิจัยยืนยันทั้งคู่ คุณต้องใช้สามัญสำนึกเลือกเอาเอง

4. การออกกำลังกายขณะข้อเท้าแพลง วิธีไหนดี ตอบว่าวิธีไหนก็ได้ที่ออกแล้วไม่เจ็บตรงข้อเท้า เช่นกรรเชียงเรือ กลิ้งลูกยิมบอลล์ ชกลม (boxercise) ตีปิงปอง ว่ายน้ำ และกายบริหารท่าต่างๆรวมทั้งรำกระบอง การเดินก็โอเค.นะครับ

5. อันนี้คุณไม่ได้ถามนะ แต่ผมขอตั้งข้อสังเกต การที่คุณตกรองเท้าส้นสูงแสดงว่าใจกับเท้าของคุณไปคนละทาง พูดง่ายๆว่าคุณสติไม่ดี ปัญหาแบบนี้ถ้าคุณไม่ฝึกตัวเองไว้ตั้งแต่อายุยังน้อย พออายุมากคุณจะเสี่ยงกับกระดูกหักจากการพลัดตกหกล้ม การฝึกใช้สติควบคุมกำกับการเคลื่อนไหวของขาและเท้านี้เป็นเรื่องสำคัญมาก คนจีนโบราณมีคำพังเพยว่า

“มือสาม ขาเจ็ด”

หมายความว่าแขนและมือมีความสำคัญเพียงสามส่วน ขณะที่ขาและเท้ามีความสำคัญถึงเจ็ดส่วน ในการออกกำลังกายก็เช่นกัน คนมักจะลืมความสำคัญของการฝึกกล้ามเนื้อในส่วนของขาและเท้า

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์