(ภาพวันนี้ / รั้วซากุระขาว ที่อ่างขาง)

(กรณีอ่านจาก fb กรุณาคลิกภาพข้างล่างเพื่ออ่านบทความเต็ม)

เรียน นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

         หนูขอความกรุณาอ่านผลตรวจชิ้นเนื้อของคุณแม่ให้ได้ไหมคะ และขอรบกวนคุณหมอช่วยตอบข้อสงสัยหนูได้ไหมคะ เรื่องราวคร่าวๆ ดังนี้ค่ะ คุณแม่ อายุ 66 ปี ทำหมันมาแล้ว 30 ปี หมดประจำเดือนแล้ว ไม่เคยมีปัญหาเรื่องภายในมาก่อนค่ะ ช่วงต้นเดือนมกราคม 24 คุณแม่เลือดไหลจากช่องคลอด มีตกขาวกลิ่นเหม็น เลยพาไปหาหมอสูตินารี คุณหมอตรวจภายใน และ อัลตร้าซาวด์ให้ พบปากมดลูกเป็นแผล จึงขอตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจ และเมื่อวันศุกร์ 26/1/24 ที่ผ่านมา ไปฟังผลชิ้นเนื้อ คุณหมอบอกว่าชิ้นเนื้อมันผิดปกติ คุณหมอค่อนข้างมั่นใจว่าเป็นมะเร็งปากมดลูก และขอตัดชิ้นเนื้ออีกรอบเพื่อส่งตรวจ เพราะครั้งแรกที่ตัดไป ตัดไปนิดเดียว ผลตรวจเลยออกมาไม่ชัดเจน หนูเห็นในผลตรวจมีวงเล็บไว้ HSIL / CIN lll ตามความเข้าใจหนูคือ CIN3 จะเป็นระยะ pre – cancer ยังไม่เป็นมะเร็ง แต่มีโอกาส develop ไปเป็นมะเร็งได้ ตรงนี้หนูเข้าใจถูกต้องมั้ยคะ สิ่งที่หนูสงสัย คือ ทำไมคุณหมอไม่ส่งแม่ไปส่องกล้อง เพราะผลตรวจยังไม่ชัดเจนหรือเปล่าคะหนูขอความกรุณา และขอรบกวนคุณหมอช่วยอ่าน อธิบายผลตรวจให้หนูเข้าใจอีกรอบนะคะ เพราะจากที่ฟังคุณหมอที่ตรวจคุณแม่อธิบาย และจากการถามเพิ่มเติม หนูได้ความกระจ่างน้อยมากเลยค่ะ
ขอบพระคุณค่ะ 

…………………………………….

ตอบครับ

1.. ถามว่าผลการตัดชิ้นเนื้อปากมดลูกบอกว่าเป็น HSIL / CIN lll ตามความเข้าใจหนูคือ CIN3 จะเป็นระยะ pre – cancer ยังไม่เป็นมะเร็ง ตรงนี้หนูเข้าใจถูกต้องมั้ย ตอบว่า “ไม่ถูกต้อง” ครับ

เพื่อให้เกิดความเข้าใจแบบโล่งโจ้งอล่างฉ่าง ผมขอรีวิวให้คุณทราบระบบอ่านผลการตรวจมะเร็งปากมดลูกของวงการแพทย์ก่อน เขาเรียกว่าระบบอ่านแบบเบเทสด้า (Bethesda) ซึ่งแบ่งผลการอ่านเป็นขั้นๆไปดังนี้

    ขั้นที่ 1. NILM ย่อมาจาก negative for intraepithelial lesion แปลว่าปกติ ยังไม่ได้ทำท่าว่าจะเป็นมะเร็งเลยแม้แต่น้อย

     ขั้นที่ 2. ASC-US ย่อมาจาก Atypical squamous cells of undetermined significance แปลว่ามีเซลผิดปกติแบบไม่เจาะจงว่าจะเป็นอะไรกันแน่ ส่วนใหญ่มักเกิดจากการติดเชื้อ HPV ซึ่งต่อมามักจะหายไปเอง มีโอกาสเป็นมะเร็งน้อยมาก

    ขั้นที่ 3. ASC-H ย่อมาจาก Atypical squamous cells of high significance แปลว่ามีเซลผิดปกติค่อนข้างชัดเจนถึงขั้นน่าจะเป็นมะเร็งนะ

     ส่วนคำย่ออื่นๆที่แทรกเข้ามาหรือวงเล็บไว้ในคำอ่านเสมอนั้น เป็นเพราะวิชาแพทย์มองการเกิดมะเร็งปากมดลูกมาจากสามมุมมอง นี่เป็นเหตุผลว่าทำไมวิชาแพทย์จึงต้องเรียนกันนาน เพราะมันวกไปวนมาอย่างนี้นี่เอง สามมุมมองที่ว่า คือ

     มุมมองที่ 1. คือมองจากนัยสำคัญของความผิดปกติของเยื่อบุผิวปากมดลูก จากมุมนี้หากผิดปกติระดับไร้สาระก็เรียกว่า ASC-US แต่หากผิดปกติระดับน่าจะมีสาระก็เรียก ASC-H

     มุมมองที่ 2. คือมองจากพยาธิสภาพของแผลที่ปากมดลูก (Squamous intraepithelial lesion) ว่ามีโอกาสเป็นมะเร็งมากหรือน้อย เรียกย่อว่า SIL ถ้ามองจากมุมนี้ ตรวจพบ ASC-US ถือว่าเป็น Low-SIL หรือบางทีก็เขียนรวบว่า LSIL คือมีความผิดปกติน้อย ถ้ามีความผิดปกติมากจนน่าจะเป็นมะเร็งหรือ ASC-H ก็เรียกว่า High SIL ซึ่งมักเขียนย่อๆว่า HSIL

     มุมมองที่ 3. คือมองจากมุมการวินิจฉัยโรคมะเร็งตรงๆเหน่งๆเลย เรียกว่า CIN ย่อมาจาก Cervical Intra-epithelium Neopasia หากมองจากมุมนี้ ผลเป็น ASC–US หมายถึงไม่เป็นมะเร็ง เรียกว่าเป็น CIN1 ถ้าผลเป็น ASC-H ก็หมายถึงน่าจะเป็นมะเร็งนะ เรียกว่า CIN2 แต่ถ้าถึงขั้นเป็นมะเร็งแน่นอนชัวร์ป๊าดไปแล้วเรียบร้อยก็เรียกว่า CIN3 หรือเรียกอีกอย่างว่า Carcinoma in situ (CIS)

     ผมอธิบายแล้วคุณยิ่งเง็งหนักหรือเปล่าเนี่ย หมอสันต์สรุปให้ละกันว่ากรณีคุณแม่ของคุณ หมอเขาอ่านมาเป็น HSIL/CIN3 แปลอังกฤษเป็นไทยได้ว่าเป็นมะเร็งปากมดลูกแล้วแน่นอนชัวร์ป้าด..ด แถมหมอคนอ่านเขายังแทงกั๊กห้อยท้ายคำวินิจฉัยมาด้วยว่า “เป็นอย่างน้อย (at least)” ตรงนี้แปลว่ามันอาจจะไม่ใช่แค่มะเร็งในที่ตั้ง (carcinoma in situ) แต่อาจลามออกไปนอกที่ตั้งแล้วก็เป็นได้นะ เพราะชิ้นเนื้อที่ตัดมาตัดแคบไปทำให้มองไม่เห็นขอบ จึงวินิจฉัยการลาม (invasiveness) หรือไม่ลามออกนอกที่ตั้งไม่ได้

2,, ถามว่าทำไมหมอมามัวตัดชิ้นเนื้อซ้ำอยู่นั่นแล้ว ทำไมไม่ส่งไปส่องกล้องซะที ตอบว่าใจเย็นๆซิคะคุณพี่ขา ที่หมอเขาตัดสินใจตัดชิ้นเนื้อซ้ำนั้นเป็นเรื่องชอบด้วยเหตุผลทั้งปวงแล้ว เพราะข้อมูลที่มีในมือตอนนี้มีแค่ว่าเป็นมะเร็งแน่ แต่ไม่แน่ว่าลามออกไปข้างนอกหรือยัง ข้อมูลแค่นี้ยังวางแผนการรักษาไม่ได้เพราะการลามหรือไม่ลามมีวิธีผ่าตัดรักษาไม่เหมือนกัน การส่องกล้องดู (colposcopy) ไม่ได้ตอบคำถามว่าลามหรือไม่ลาม การจะตอบคำถามนี้ต้องตัดชิ้นเนื้อให้กว้างกว่าเดิมลูกเดียวจึงจะตอบคำถามนี้ได้ ถ้าลามก็ต้องไปผ่าตัดใหญ่ ถ้าไม่ลามก็อาจจะจบกิจกันแค่นั้นกลับบ้านใครบ้านมันได้ไม่ต้องทำอะไรต่อ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Solomon D, Davey D, Kurman R, Moriarty A, O’Connor D, Prey M, et al. The 2001 Bethesda System: terminology for reporting results of cervical cytology. JAMA. 2002;287:2114–9.