(ภาพวันนี้ / กุหลาบม่วงหน้าบ้าน)

(กรณีอ่านจาก fb กรุณาคลิกภาพข้างล่างเพื่ออ่านบทความเต็ม)

เรียนคุณหมอสันต์

ผมอายุ 56 ปี หนัก 82 กก. เป็นเบาหวานรักษามา 14 ปี กำลังมีปัญหาท้องผูกบรรลือโลก คืออย่างเก่งในหนึ่งสัปดาห์จะขับถ่ายได้ 2-3 ครั้งเท่านั้น หมอให้ยาระบายมาทุกชนิดจนหมดทั้งโรงพยาบาลแล้ว ยามะขามแขกผมก็กินวันละเป็นสิบเม็ดขึ้นไป หมอบอกว่าปลายประสาทควบคุมการขับถ่ายของผมเสื่อมไปแล้วเพราะโรคเบาหวาน คงจะทำอะไรไม่ได้ ผมพยายามกินอาหารมีกากให้มากขึ้นแต่ก็ไม่เป็นผล

ขอคำแนะนำคุณหมอสันต์ครับ

……………………………………………………………….

ตอบครับ

การแก้ปัญหาท้องผูกต้องทำหลายด้านพร้อมกันทั้ง (1) เพิ่มอาหารกาก (พืชที่หลากหลาย) (2) เพิ่มปริมาณน้ำดื่มให้พอเพียง คืออย่างน้อยทุก 2-3 ชั่วโมงควรต้องมีปวดปัสสาวะ (3) เพิ่มจุลินทรีย์ในลำไส้ ด้วยการกินอาหารทั้งโปรไบโอติกเช่นอาหารหมักต่างๆ และพรีไบโอติกได้แก่พืชที่หลากสีโดยเฉพาะสีม่วงสีแดงเป็นต้น เพราะที่ประกอบกันเป็นมวลอุจจาะนั้นไม่ใช่จะมีแต่กาก แท้จริงแล้วส่วนใหญ่เป็นตัวจุลินทรีย์ (แบคทีเรีย) เสียมากกว่า 50% (4) แก้ไขปัญหาการนอนไม่หลับถ้ามี เพราะการเคลื่อนไหวของลำไส้สัมพันธ์กับการนอนไม่หลับ (5) แก้ไขปัญหาความเครียดถ้ามี เพราะความเครียดก็เป็นอีกเหตุหนึ่งที่ทำให้การเคลื่อนไหวของลำไส้ผิดปกติ

ในแง่ของอาหารรักษาอาการท้องผูก ที่มีข้อมูลวิจัยว่าดีมากคือแฟลกซีด (Flax seed) งานวิจัยหนึ่งสุ่มตัวอย่างเอาผู้ป่วยเบาหวานที่อ้วนด้วยและท้องผูกด้วยอย่างคุณนี้เลย เอามาแบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งให้กินคุ้กกี้ทำจากแฟลกซีด 10 กรัมวันละสองครั้ง อีกกลุ่มหนึ่งให้กินคุ้กกี้ขนาดเดียวกันแต่ไม่ได้ใส่แฟลกซีด ทำวิจัยอยู่นาน 12 สัปดาห์ พบว่าอาการท้องผูกลดลงอย่างมีนัยสำคัญในกลุ่มที่กินคุ้กกี้ทำจากแฟลกซีด

แฟลกซีดเป็นอาหารที่ทั้งเพิ่มจุลินทรีย์ในลำไส้และเพิ่มกากซึ่งเป็นมวลอุจจาระ จึงเพิ่มการขับถ่ายได้ดีไม่เฉพาะคนเป็นเบาหวาน แต่ในคนทั่วไปที่มีปัญหาท้องผูกก็มีหลักฐานว่าใช้ได้ผลดี ดีกว่ายาระบายที่นิยมใช้กันเสียอีก เช่นงานวิจัยระดับสุ่มตัวอย่างแบ่งกลุ่มเปรียบเทียบอีกงานหนึ่งเอาคนเป็นโรคท้องผูกเรื้อรัง (ขับถ่ายเฉลี่ย 2 ครั้ง/สัปดาห์) มาจับฉลากแบ่งเป็นสองกลุ่มกลุ่มหนึ่งให้กินผงแฟลกซีดป่น 50 กรัมโดยกินไปกับอาหาร อีกกลุ่มหนึ่งกินยาระยายแลคตูโลส 15 ซีซี. ทำวิจัยอยู่นานสี่สัปดาห์ พบว่ากลุ่มกินผงแฟลกซีดเปลี่ยนจากท้องผูก (ถ่าย 2 ครั้งต่อสัปดาห์) มาเป็นถ่ายปกติ (ถ่าย 7 วันต่อสัปดาห์) ขณะที่กลุ่มกินยาระบายแลคตูโลสขับถ่ายได้ดีขึ้นแต่ก็ยังน้อยกว่าแฟลกซีด (เพิ่มจากถ่าย 2 วันเป็นถ่าย 6 วันต่อสัปดาห์)

ดังนั้น ท้องผูกระดับบรรลือโลกอย่างคุณนี้ ลองแฟลกซีดดู ดีที่สุด

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Sun J, Bai H, Ma J, Zhang R, Xie H, Zhang Y, Guo M, Yao J. Effects of flaxseed supplementation on functional constipation and quality of life in a Chinese population: A randomized trial. Asia Pac J Clin Nutr. 2020;29(1):61-67. doi: 10.6133/apjcn.202003_29(1).0009. PMID: 32229443.
2. Soltanian N, Janghorbani M. A randomized trial of the effects of flaxseed to manage constipation, weight, glycemia, and lipids in constipated patients with type 2 diabetes. Nutr Metab (Lond). 2018 May 9;15:36. doi: 10.1186/s12986-018-0273-z. PMID: 29760761; PMCID: PMC5944250.