ขอถามคุณหมอสันต์ค่ะ

ดิฉันมีอาการปวดหลังมาก จนเดินแทบไม่ได้ ต้องค่อยๆเดินย่อง ก่อนหน้านั้นดิฉันไปเล่นโยคะมา ทานยา Arcoxia และ Norgesic ซึ่งดิฉันมีติดบ้านไว้ประจำและซื้อแจกคนงานในบริษัทเวลายกของปวดหลังด้วย (สำหรับคนงานดิฉันให้เป็น celecoxib แทน จะได้ประหยัดเงิน) ดิฉันกังวลว่าจะมีปัญหาเกี่ยวกับกระดูก จึงไปหาหมอ ซึ่งหมอบอกว่าเป็นกล้ามเนื้อไม่ใช่กระดูก หมอให้ยา Voltaren และ Norgesic มา อยากถามคุณหมอว่ายา Voltaren และ Arcoxia นี้ทานร่วมกันได้ไหม และยา Norgesic นี้เราต้องทานนานเท่าไรจึงจะหาย และโรคปวดหลังของดิฉันนี้ ถ้าไม่ใช่กล้ามเนื้อ จะเกิดจากอะไรได้อีกบ้าง

ตอบ

1. ถามว่ายา Voltaren และ Arcoxia นี้ทานร่วมกันได้ไหม ตอบว่าไม่ได้ครับ เพราะมันเป็นยาพวกเดียวกัน ถ้าทานด้วยกันก็จะเป็นการเบิ้ลโด้ส คือทั้งคู่ต่างเป็นยาแก้อักเสบในกลุ่มชื่อ NSAID จึงมีพิษเหมือนกันเกือบทุกประการ จะต่างกันอยู่ก็นิดเดียวตรงที่กลไกการออกฤทธิ์ของ Arcoxia มีความเจาะจงต่อเอ็นไซม์ที่ลดการอักเสบ (COX-2) มากกว่า และไม่ไปกระตุ้นเอ็นไซม์ที่ทำให้เลือดออกในกระเพาะง่าย (COX-1) จึงทำให้มีโอกาสเลือดออกในกระเพาะน้อยกว่า แต่เลือดก็ยังออก ไม่ใช่ไม่ออก ในอีกด้านหนึ่งยาในกลุ่มต้าน COX-2 เช่นยา Arcoxia นี้ มีพิษต่อระบบหัวใจมากกว่า คือสรุปว่ามีพิษทั้งคู่

2. ถามว่ายา Norgesic นี้ต้องทานนานเท่าไรจึงจะหาย ตอบว่ายานี้ไม่ได้ทำให้หาย เพราะ Norgesic เป็นยาเม็ดผสมระหว่างยาคลายกล้ามเนื้อ (orphenadrine) กับยาแก้ปวดพาราเซ็ตตามอล ใช้บรรเทาอาการปวดเท่านั้น ไม่ได้ใช้รักษาโรค ขีดความสามารถของยาคลายกล้ามเนื้อในการบรรเทาอาการกรณีปวดกล้ามเนื้อหลังนั้น การวิเคราะห์งานวิจัยหลายชิ้น (เมตาอานาไลซีส) พบว่ามันได้ผลเฉพาะช่วง 1-2 สปด.แรก

3. อาการปวดหลัง ไม่ว่าระดับไหน ตั้งแต่ระดับคอลงไปถึงก้นกบ มีได้ 4 สาเหตุคือ

3.1 กล้ามเนื้อและเอ็น (fibromuscular) มีอาการปวด เมื่อย เคล็ด ขัด ยอก

3.2 โคนเส้นประสาทโดนกด (radiculopathy) มีอาการปวดร้าว แปล๊บๆ หรือชา หรือปลายมือเท้าอ่อนแรงร่วมดัวย

3.3 แกนประสาทสันหลังโดนกด (myelopathy) มีอาการกลั้นปัสสาวะอุจจาระไม่อยู่

3.4 โรคจับฉ่าย ซึ่งเป็นที่อื่นไม่เกี่ยวกับระบบกระดูกสันหลัง เช่นมะเร็งแพร่กระจายมา เป็นฝีวัณโรคแถวกระดูกหลัง อักเสบติดเชื้อ เป็นต้น

เอาละ ตอบคำถามคุณหมดแล้ว คราวนี้ขอผมเทศนาของผมบ้างนะ

1. การรักษาปวดหลังเฉียบพลันจากสาเหตุกล้ามเนื้อที่ดีที่สุดคือ

(1) ไม่ต้องใช้ยา เพราะเกือบทั้งหมดมันหายเอง

(2) อย่านอน ให้ฝืนทำกิจกรรมโดยไม่ต้องสนใจอาการ ถ้าไปจำกัดกิจกรรมเพราะกลัวมีอาการ จะทำให้จบลงด้วยการมีโอกาสเป็นปวดหลังเรื้อรังมากกว่า กฎสำหรับคนปวดหลังคือห้ามอ้างปวดหลังแล้วนอนพักเกิน 48 ชั่วโมง

(3) การประคบร้อนหรือประคบเย็นช่วยบรรเทาปวดและตึงได้

(4) การบีบนวดหรือจัดกระดูกช่วยบรรเทาอาการได้ ดีกว่าไม่ทำอะไรเลย และดีเทียบเท่าการรักษามาตรฐาน (มาตรฐาน หมายถึงไปหาหมอ กินยา ทำกายภาพ)

2. ยาในกลุ่ม NSAID ที่คุณซื้อตุนไว้แจกลูกน้อง ไม่ว่าจะเป็น Arcoxia หรือ Voltaren นั้น เป็นยาอันตรายมาก มีพิษแยะ โดยเฉพาะพิษต่อไตซึ่งอันตรายมากจนต้องห้ามใช้เด็ดขาดในผู้เป็นโรคไตเรื้อรัง พิษต่อระบบหัวใจหลอดเลือดและระบบทางเดินอาหารก็ใช่ย่อย เป็นคดีความให้โรงพยาบาลโดนฟ้องเสียเงินมานักแล้ว กฎหมายถึงจัดให้เป็น prescribing drug หมายความว่าต้องหมอสั่งจึงจะกินได้ คุณเล่นซื้อแจกฟรีอย่างนี้ ถ้าคุณโดนลูกน้องฟ้องว่าคุณหวังดีประสงค์ร้ายให้เขาตาย รับประกันว่าหมอที่ไปเป็นพยานศาลจะไม่มีใครเข้าข้างคุณแน่นอน

นพ.สันต์ .ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Straus WL, Ofman JJ. Gastrointestinal toxicity associated with NSAIDs : epidemiology and economic issues. Gastroenterol Clin N Am 2001; 30:895-919.

2. Vane JR, Botting RM. Mechanism of action of NSAIDs. Am J Med 1998;104(3A):2S-8S.

3. Silverstein FE, Faich G, Goldstein J, et al. Gastrointestinal toxicity with celecoxib vs NSAIDs for osteoarthritis and rheumatoid arthritis;the Class study. A randomized controlled trial-Celecoxib Long-term Arthritis Safety Study. JAMA 2000; 284:1247-55.