สวัสดีค่ะคุณหมอ มีปัญหาอยากจะสอบถามคะ
เดือนนี้ประจำเดือนมาวันที่ 13-18 มค. แล้ววันที่ 18 มีพสพ (หลั่งใน) แต่ดิฉันไม่แน่ใจเลยกินยาคุมฉุกเฉิน หลังจากนั้นอีก 5 วัน (วันที่ 24) ประจำเดือนมาอีก (มีสีเข้มและมาแค่ 2 วัน)
แล้วค่อย ๆ ลดลงไป จนวันที่ 26 มีพสพ เสร็จแล้วรีบเข้าห้องน้ำจะมีน้ำ (เป็นสีน้ำตาล) หยดลงมา 3 หยด แต่ไม่ได้กินยาคุมฉุกเฉิน อยากทราบว่าจะท้องมั้ยคะ
คุณหมอช่วยกรุณาตอบด้วยนะคะ
ขอบพระคุณมากคะ
Awe
………………………………………..

ตอบครับ

1. เมื่อมีพสพ.ครั้งแรกวันที่ 18 มค. ซึ่งเป็นวันถัดจากประจำเดือนหมด ครั้งนี้ไม่ทำให้ท้องหรอกครับ เพราะยังไม่ใกล้วันตกไข่ ซึ่งจะเกิดขึ้นประมาณ14 วันนับจากประจำเดือนวันแรก ซึ่งกรณีของคุณก็คือตกไข่ประมาณวันที่ 1 กพ.

2. ที่คุณว่ามีประจำเดือนอีกครััง 24-25 มค.นั้น ความจริงไม่ใช่ประจำเดือน แต่เป็นเลือดออกเนื่องจากการลดระดับลงของฮอร์โมนที่ได้จากยาคุมฉุกเฉิน (withdrawing bleeding) เลือดที่ออกนี้ไม่เกี่ยวกับรอบเดือน และไม่เกี่ยวกับกำหนดการตกไข่

3. คุณมีพสพ.อีกครั้งวันที่ 26 มค. ซึ่งก็ยังห่างจากวันตกไข่อีกตั้ง 5 วัน โอกาสที่จะตั้งครรภ์ก็ยังมีน้อยครับ เพราะปกติเสปิร์มจะอ้อยอิ่งรอไข่ได้อย่างมากก็ 2 วัน

มีประเด็นที่คุณควรจะเรียนรู้จากเรื่องนี้สองสามประเด็นคือ

1. กฎประจำตัวคุณที่ว่ามีพสพ.ทันทีที่ประจำเดือนหมดแล้วจะไม่ท้อง (safety period) นั้นใช้ได้ถ้าคุณไม่กินยาคุมฉุกเฉินหรือกินยาคุมกำเนิดแบบกินบ้างลืมบ้าง เพราะทั้งยาคุมฉุกเฉินและยาคุมกำเนิดเป็นแผงล้วนเป็นฮอร์โมนเพศ พอหยุดกินระดับฮอร์โมนในตัวจะลดลง ทำให้มีเลือดออก ซึ่งทำให้คุณเข้าใจผิดว่า อ้า.. ประจำเดือนมาอีกละ มา มะ มามีอะไรกันเถอะเพราะเป็นช่วงปลอดภัย ทั้งๆที่ความจริงมันไม่ใช้ประจำเดือน มันเป็น withdrawal bleeding จากยา จะไปใช้มันเป็นหลักหมายบอกช่่วงปลอดภัยไม่ได้

2. ถ้าคุณจะใช้วิธีคุมกำเนิดแบบใช้ยาคุมฉุกเฉินควบกับการนับช่วงปลอดภัย (7 วันก่อนและหลังประจำเดือนวันแรกคือช่วงปลอดภัย) คุณจะต้องนับให้ดีว่าครั้งไหนเป็นประจำเดือนจริง ครั้งไหนเป็น withdrawal bleeding จากยาคุมฉุกเฉิน จะให้ดีกว่านั้น คุณจะต้องหัดปักธงว่าในรอบเดือนนี้วันตกไข่คือวันไหน ซึ่งโดยทั่วไปก็คือวันที่ 14 ถ้านับวันที่ประจำเดือนจริงเริ่มมาเป็นวันที่ 0 แล้วหลีกเลี่ยงพสพ. ช่วงใกล้ๆ (ทั้งก่อนและหลัง) วันตกไข่

3. ยาคุมฉุกเฉินไม่ใช่วิธีคุมกำเนิดที่ดี เพราะมีประสิทธิภาพเพียง 75- 85% เท่านั้น ถ้ามีพสพ.ประจำควรใช้วิธีอื่นที่มีประสิทธิภาพดีกว่า เช่นถุงยางอนามัย ยาเม็ดคุมกำเนิด หรือการใส่ห่วง กรณีที่มีบุตรครบแล้วก็ทำหมันไปเลย

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์