เรียนคุณหมอสันต์

ฉันเป็นผู้สูงอายุ ลูกหลานอยู่อเมริกา ฉันเช่าคอนโดริมน้ำเจ้าพระยาอยู่คนเดียว เพื่อนรุ่นเดียวกันและอยู่คอนโดเดียวกัน เขากำลังจะย้ายไปซื้อคอนโดติดกับโรงพยาบาล ……. ซึ่งเขารักษาอยู่ประจำ เพราะเขาบอกว่าการจราจรเดี๋ยวนี้ติดขัด ถ้าเป็นอะไรจะเดินทางไปโรงพยาบาลไม่ทัน แต่ฉันไม่แน่ใจว่าจำเป็นไหมที่ผู้สูงอายุต้องอยู่ใกล้โรงพยาบาลแบบรั้วติดกัน ได้เคยอ่านที่คุณหมอเขียนเรื่องการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายนานมาแล้วเห็นว่าคุณหมอสนใจเรื่องผู้สูงอายุ จึงอยากถามความเห็นว่าฉันควรจะไปซื้อคอนโดติดโรงพยาบาลตามเพื่อนเขาไหม ถ้าคุณหมอเป็นฉัน จะย้ายไหม ขอโทษที่เขียนห้วนๆ เพราะกว่าจะเขียนแค่นี้ได้จบก็ใช้เวลาเป็นชั่วโมง

………………………………………..

ตอบครับ

1. ผมเห็นใจผู้สูงอายุ ซึ่งระบบปัจจุบันนี้ ไม่ว่าจะเป็นการดูแลโดยลูกหลานอย่างในบ้านเรา หรือการดูแลโดย nursing home อย่างในอเมริกา ก็เหมือนกันหมด คือถ้าผู้สูงอายุเป็นอะไรนิดหน่อยก็จะถูกจับโยนเข้าโรงพยาบาล งานวิจัยพบว่าการเอะอะก็ส่งผู้สูงอายุเข้าโรงพยาบาลยันเตทำให้มีความเสี่ยงและเกิดภาวะทุพลภาพโดยไม่จำเป็นต่อผู้สูงอายุมากกว่าการใช้ระบบให้มีผู้ดูแลระดับใกล้ตัวคอยกลั่นกรองก่อนส่งผู้สูงอายุเข้าโรงพยาบาลตะพึด และงานวิจัยยังพบอีกว่าในบรรดาสาเหตุที่ส่งผู้สูงอายุเข้าโรงพยาบาลนั้น ส่วนใหญ่เป็นสาเหตุที่หากกลั่นกรองให้ดีแล้วไม่ต้องส่งเข้าโรงพยาบาลเลยก็ได้ แต่ว่าระบบกลั่นกรองที่ว่านี้ ในเมืองไทยเรายังอีกห่างไกล เพราะเอาแค่ nursing home ที่มีพยาบาลและแพทย์ประจำตัวซึ่งรู้จักสภาวะสุขภาพแบบองค์รวมของสมาชิกผู้พักอาศัยแต่ละคนนั้น เรายังไม่มีเลย อย่าไปฝันไกลถึงระบบกลั่นกรองก่อนส่งเข้าโรงพยาบาลเลย..อีกนานครับ อีกนาน ดังนั้น ในสภาพที่ไม่มีระบบหมอประจำครอบครัวหรือพยาบาลเวชปฏิบัติคอยกลั่นกรองก่อนไปโรงพยาบาลอย่างทุกวันนี้ ผมว่าแก่ตัวแล้วมีบ้านอยู่ใกล้ๆโรงพยาบาลก็ดีเหมือนกันนะครับ เพราะไหนๆก็จะต้องถูกจับโยนเข้าโรงพยาบาลเป็นว่าเล่นอยู่แล้ว ก็อยู่มันใกล้ๆซะเลยหมดเรื่อง

2. ถามว่าถ้าเป็นผมเป็นคุณจะย้ายตามเพื่อนไหม มันก็ขึ้นอยู่กับว่าผมติดเพื่อนหรือว่าผมติดที่ ตัวผมเนี่ยเป็นคนที่อาจจะติดที่แต่ไม่ติดเพื่อน ขอให้ได้อยู่ในที่ที่ให้คุณภาพชีวิตดีๆ มีธรรมชาติน่าอยู่หน่อยและมีกิจกรรมให้ตัวเองได้ยืดเส้นยืดสายได้สบายๆหน่อย ส่วนเพื่อนไม่ว่าจะซี้แค่ไหน ผมไปหาเอาใหม่ได้ จะให้คนอย่างผมมาอัดกันอยู่ข้างโรงพยาบาลเพื่อรอเวลาป่วยจะได้ไปสะดวกหรือเพื่อจะได้อยู่ใกล้เพื่อนซี้นั้น นั้นผมไม่เอาละครับ เพราะเดี๋ยวเกิดเพื่อนเขาซี้ไปก่อนแล้วผมจะย้ายไปไหนต่อละ

3. พูดถึงการสร้างชุมชนผู้สูงอายุ หรือพูดง่ายๆว่าทำ “คอนโดคนแก่” เนี่ย ผมก็คิดอยากทำอยู่นะครับ ผมเล็งๆจะทำแถวเขาใหญ่หรือมวกเหล็ก กะว่าเอาให้มันเป็นแบบอย่างของการดูแลผู้สูงอายุที่คนต้องแห่กันมาดูเรียนรู้เอาเป็นแบบอย่างเลยละ เป็นที่ที่ผู้สูงอายุจะได้ใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพและแอคทีฟ มีการดูแลสุขภาพที่เน้นการส่งเสริมสุขภาพไม่เน้นการรักษา มีพยาบาลมีหมอประจำที่รู้จักและจำเรื่องราวของผู้พักอาศัยทุกคนได้ เมื่อป่วยขึ้นมาก็ต้องมีระบบกลั่นกรองให้ชัวร์ก่อนว่าจำเป็นจริงๆจึงจะโยนเข้าโรงพยาบาล ผมเอาจริงนะ ซื้อที่ดินไว้แล้ว แต่ยังไม่มีเงินลงทุน จะกู้เงินเมียก็ห้าม เพราะเธอกลัวว่าผมจะตายก่อนแล้วทิ้งหนี้ไว้ให้เธอ ตอนนี้ผมจึงร้องเพลงรอไปก่อน

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Ouslander JG, Lamb G, Perloe M, et al. Potentially avoidable hospitalizations of nursing home residents: frequency, causes, and costs. J Am Geriatr Soc 2010;58:627-635