Latest

พฤติกรรมบำบัด

ผมพยายามลดความอ้วนตามที่คุณหมอเขียนแนะนำ คือคุมอาหารและออกกำลังกาย แต่ทำไม่สำเร็จ หมายความว่าอาหารก็ลดไม่ได้ ออกกำลังกายก็ไม่ได้ออก จะทำอย่างไรดีครับ

……………………………

ตอบครับ

คุณตั้งใจลดความอ้วนนั้นดีแล้ว เพราะความอ้วนไม่มีอะไรดี ทำให้มีอัตราตายจากโรคต่างๆเพิ่มขึ้นทุกโรค ทำให้เสี่ยงต่อการเป็นโรคหลายโรคโดยเฉพาะโรคหัวใจหลอดเลือดและโรคเบาหวาน การรักษาโรคอ้วนมีสองขั้นตอนคือ ประเมิน และจัดการ ความอ้วนเป็นโรคเรื้อรัง การจัดการความอ้วนต้องทำกันตลอดชีวิต องค์ประกอบของการจัดการความอ้วนมีสามส่วนคือ โภชนาการ การออกกำลังกาย และพฤติกรรมบำบัด ของคุณมันขาดส่วนที่สามคือส่วนพฤติกรรมบำบัด

งานวิจัยพฤติกรรมบำบัดที่ได้ผลมีวิธีต่างๆ ดังนี้

1.1 เกาะติดผลงานตัวเอง (Self monitoring) สังเกตและบันทึก บันทึกชนิดและจำนวนอาหารที่กินและแคลอรี่และคุณค่าทางโภชนาการอื่น บันทึกการออกกำลังกาย บันทึกเวลา สถานที่ ความรู้สึกที่เกิดเมื่อทำพฤติกรรมนั้นๆ

1.2 จัดการความเครียด (Stress management) กลเม็ดการรับมือ ทำสมาธิ หัดสนองตอบแบบผ่อนคลาย (relaxation response) เช่นการทำโยคะ รำมวยจีน การผ่อนคลายกล้ามเนื้อ

1.3 คุมสิ่งเร้า (Stimulus control) มองหาสิ่งเร้าที่ทำให้ให้กินมากขึ้น ทำให้เราชอบจุมปุ๊กอยู่กับที่ แล้วหาทางหลบเลี่ยงสิ่งเร้าเหล่านั้น เช่นไม่ซื้ออาหารขยะเข้าบ้าน จำกัดเวลาทานอาหาร หรือถ้าใจถึงก็ทำแม้กระทั่งโยนโทรทัศน์ทิ้งไปเสีย เป็นต้น

1.4 ลงมือแก้ปัญหา (Problem solving) เช่น ค้นหาว่าอะไรเป็นเหตุร่วมให้เราอ้วน มีทางแก้ไขอะไรบ้าง วางแผน แล้วลงมือแก้ แล้วประเมินผล เรียนรู้จากมัน แล้วปรับกลยุทธ์

1.5 จัดการผลลัพธ์ (Contingency management) เช่น จัดเวลาเดินให้มากขึ้น จัดเวลากินให้น้อยลง เมื่อทำอะไรไปแล้วได้ผลดี เช่นลดอาหารแล้วน้ำหนักลดลงนิดหน่อย ก็ให้รางวัลตัวเองเมื่อทำดี

1.6 คิดใหม่ (Cognitive restructuring) แก้ไขความเชื่อผิดๆ เปลี่ยนเป้าหมายที่ไม่สมจริง คิดบวก เมื่อผิดไปแล้วอย่าให้ผิดไปเลยตามเลย ให้เลี้ยวกลับมาเข้าทางเดิมทันทีที่ตั้งสติได้

1.7 สร้างสังคมที่เกื้อหนุน (Social support) หาแรงช่วยจากสมาชิกครอบครัว จากเพื่อน จากคนในที่ทำงาน หรือไปเข้ากลุ่มคนลดน้ำหนัก เป็นต้น

เมืองไทยไม่มีใครหากินทางใช้หลักพฤติกรรมบำบัดช่วยผู้ป่วยแก้ปัญหา แต่ฝรั่งเขาทำแล้วมันได้ผล คุณลองเอาหลักทั้ง 7 ข้อนี้ไปทำเองดูนะครับ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Wadden TA. The treatment of obesity. In:Stunkard AJ, Wadden TA, eds. Obesity: Theory and Therapy. New York: Raven Press; 1993:197-217.

2. Wadden TA, Foster GD, Letizia KA. One-year behavioral treatment of obesity: comparison of moderate and severe caloric restriction and the effects of weight maintenance therapy. J Consult Clin Psychol. 1994;62:165-171.