คนจริง ตัวเป็นๆ ที่ปรับวิถีชีวิตตัวเองสำเร็จ
ผมมีน้ำหนักตัว 90 กก. และมีภาวะความดันโลหิตสู
………………………………………………
ตอบครับ
1.. อ่านบล็อกของหมอสันต์แล้วเกิดความฮึด ลงมือปรับวิถีชีวิตตัวเองทันที จนลดน้ำหนักได้ 20 กก.ในหนึ่งปี ภาวะไขมันในเลือดสูงหาย ตับอักเสบจากไขมันแทรกตับหาย ความดันเลือดสูงหาย และอาการป่วยจากเก้าท์หายไปเป็นปลิดทิ้งโดยไม่ต้องใช้ยา ต้องขอชมว่ามีฝีมือดี หมายถึงมีวินัยต่อตัวเองดี คนอย่างคุณนี้ ในชีวิตต่อไปข้างหน้า คิดจะทำอะไรก็จะทำได้สำเร็จ จดหมายของคุณเป็นตัวอย่างของคนจริงๆตัวเป็นๆให้ผู้อ่านท่านอื่นที่อมโรคอยู่แต่ยังไม่ขยับตัวเพราะกำลังรอฤกษ์ ได้เห็นว่ามันมีคนปรับวิถีชีวิตของตัวเองแล้วประสบความสำเร็จอย่างคุณนี้อยู่ไม่น้อย จะได้เป็นแรงใจให้พวกเขาเหล่านั้นซึ่งยังเป็นบัวใต้น้ำอยู่ เกิดความฮึดโผล่ขึ้นมารับแสงแดดเหนือน้ำอย่างคุณบ้าง ผมจึงขอขอบคุณแทนเขาเหล่านั้นด้วย
2.. ไปตรวจไตแล้วได้ GFR 89 แล้วร้อง กระต๊าก กระต๊าก ว่าเป็นไตวายระยะที่ 2 แถมคร่ำครวญว่าต่อไปต้องล้างไต อันนี้ต้องบอกว่า “เซอร์” ไปหน่อยนะ ก่อนอื่น ต้องเข้าใจก่อนว่านิยามของโรคไตเรื้อรังระยะที่ 1 และระยะที่ 2 คือคนที่แพทย์ตรวจพบพยาธิสภาพที่ไตแล้ว เช่นตัดชิ้นเนื้อไตออกมาตรวจแล้วพบว่าเนื้อไตอักเสบ (glomerulonephritis) หรือตรวจปัสสาวะพบว่าเป็นโรคไตรั่ว ( nephritic syndrome มีโปรตีนรั่วออกมาในปัสสาวะ) เป็นต้น ถ้าพบพยาธิสภาพที่ไตแล้ว แต่ค่าอัตราที่เลือดไหลผ่านตัวกรองของไต (GFR) ยังปกติ คือเกิน 90 ซีซี./ตรม. ก็ถือว่าเป็นโรคไตเรื้อรังระยะที่ 1 ถ้าพบพยาธิสภาพที่ไตแล้วแถม GFR ลดลงอยู่ระหว่าง 60 – 89 ก็เป็นระยะที่ 2 แต่ในกรณีของคุณนี้ คุณไม่มีพยาธิสภาพที่ไตเลย การที่คนทั่วไปซึ่งไม่มีพยาธิสภาพที่ไตจะมี GFR ลดลงมารอยู่ระหว่าง 60-69 นั้นถือว่าเป็นเรื่องปกตินะครับ ไม่ได้เป็นโรคไตเรื้อรัง อย่าเข้าใจชีวิตผิดไป ส่วนใหญ่คนพวกนี้อัตราการไหลของเลือดผ่านตัวกรองของไตจะไม่ได้ลดลงจริง แต่คำนวณได้ว่าลดลงเป็นเพราะร่างกายขาดน้ำทำให้ความเข้มข้นของ creatinine สูงขึ้นกว่าปกติ หรือบางรายก็เป็นเพราะการออกกำลังกายทำให้สาร creatinine ออกมาในเลือดมากขึ้น (จากการสลายตัวของกล้ามเนื้อ ซึ่งเกิดขึ้นเป็นธรรมดาในคนออกกำลังกาย เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการสร้างกล้ามเนื้อใหม่ตามปกติ) ทั้งสองเหตุผลนี้เป็นสาเหตุใหญ่ที่ทำให้ผลการคำนวณ GRF ของคนที่ไม่มีพยาธิสภาพที่ไตบางคนได้ค่าต่ำไปบ้าง แต่ไม่ต่ำกว่า 60 ซีซี./ตรม. ทั้งนี้ไม่ได้หมายความว่าไตทำงานผิดปกติ ไม่ต้องตีอกชกหัวว่าจะได้ล้างไตกับเขาดอก
3.. อย่างไรก็ตาม แม้จะยังไม่ได้เป็นโรคไตเรื้อรัง กรณีที่ค่า GFR ต่ำลงเช่นนี้ สิ่งที่พึงทำ โดยเฉพาะในกรณีที่ออกกำลังกายมาก คือต้องดื่มน้ำให้มากเป็นนิสัย ตั้งน้ำดื่มทิ้งไว้ทุกหนทุกแห่งในบ้าน ทั้งในห้องดูทีวี. ห้องนอน ห้องน้ำ ให้หยิบฉวยดื่มได้ง่ายโดยไม่ต้องรอไปเอาน้ำในตู้เย็น แล้วดื่มน้ำทุกครั้งทึ่นึกขึ้นได้ มาตรฐานก็คือวันหนึ่งควรดื่มได้ 2 ลิตร หรือมากกว่าถ้าออกกำลังกายมาก ตัวชี้วัดเกี่ยวกับการดื่มน้ำอีกอย่างหนึ่งคือขณะตื่นอยู่ ถ้าผ่านไปสองชั่วโมงแล้วไม่มีอาการปวดฉี่เลยแสดงว่าร่างกายอยู่ในภาวะขาดน้ำ เพราะร่างกายคนเราถ้ามีน้ำพอเพียง จะผลิตปัสสาวะในอัตรา 1-2 ซีซี./กก./ชั่วโมงหรือเฉลี่ยชั่วโมงละราว 100 ซีซี. แล้วธรรมชาติของกระเพาะปัสสาวะของเรานี้ หากมีน้ำอยู่ในนั้นสัก 150 ซีซี. มันจะเริ่มออกอาการปวดแล้ว หากมีน้ำอยู่ในนั้นมากถึง 300 ซีซี.ก็เริ่มปวดระดับหน้าเขียวหน้าเหลืองแล้ว นี่พูดถึงคนทั่วไปนะ ไม่นับพวกสายลับหรือนักสืบที่ฝึกกระเพาะปัสสาวะของตัวเองให้ทนปวดฉี่ได้มากเป็นพิเศษ
4.. พูดถึงคนชอบอั้นฉี่ ผมมีคนไข้เป็นสาวสวยที่รังเกียจห้องน้ำตามปั๊มน้ำมันว่าสกปรก เธอบอกว่าฉี่ไม่แซ่บ จึงทนอั้นฉี่ไว้จนถึงปลายทาง พอถึงปลายทางก็เป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบไปแล้วเรียบร้อย ไหนๆก็พูดถึงคนชอบอั้นฉี่แล้ว ก็ขอให้ข้อมูลเสียเลยว่าคนชอบอั้นฉี่มีอัตราการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะบ่อยกว่าคนทั่วไป และการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะซ้ำซากนี้ เป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดพยาธิสภาพที่กรวยไตและนำไปสู่การเป็นโรคไตเรื้อรังได้ในที่สุด ดังนั้น..แม้ว่าจะเป็นคนสวย ก็อย่าอั้นฉี่
5.. ยังมีอีกประเด็นหนึ่งที่น่าจะพูดถึงให้ผู้อ่านท่านอื่นได้ทราบด้วย คือคุณบอกว่าวัดความดันทุกวัน อันนี้เป็นวิธีใช้ดัชนีสุขภาพที่ไม่ถูกต้อง เหมือนบางคนที่กำลังลดน้ำหนักเหมือนกัน ชั่งน้ำหนักทุกวัน หรือบางคนบ้ายิ่งกว่านั้นคือชั่งวันละสามเวลา ดัชนีเหล่านี้ ไม่ว่าจะเป็นน้ำหนักตัว หรือความดันเลือด มันมีธรรมชาติวูบๆวาบๆขึ้นๆลงๆตลอดเวลาไม่สัมพันธ์กับพฤติกรรมของเราในระยะสั้น แต่ว่าแนวโน้ม (trend) ที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมของเรามันจะชัดถ้าเราวัดดัชนี้เหล่านี้ในระยะที่นานพอดี คือชั่งสักทุก 1 สัปดาห์ถ้าเป็นน้ำหนัก หรือวัดทุก 2-4 สัปดาห์ถ้าเป็นความดันเลือด การชั่งหรือวัดถี่เกินเหตุจะนำไปสู่ความงงงวยต่อชีวิต เพราะเพิ่งทำดีไปนึกว่าความดันจะลงแต่ไม่ลงก็จะพาลหงุดหงิด ดังนั้นใช้ดัชนีสุขภาพให้เป็น ถ้าเป็นน้ำหนัก ชั่งสัปดาห์ละครั้งก็พอ ไม่ต้องชั่งทุกวัน ถ้าเป็นความดันเลือด วัดทุก 2-4 สัปดาห์ก็พอ สำคัญที่เมื่อชั่งแล้วพบว่ามันสูงขึ้นแล้วทำอะไรกับตัวเองบ้าง ตรงนั้นมากกว่าที่เป็นสารัตถะที่แท้จริง
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
…………………………………..
จดหมายจากผู้อ่าน
31 พค. 56
…………………………………..
จดหมายจากผู้อ่าน
31 พค. 56
ต้องขอขอบพระคุณคุณหมอมากครับที
………………………………..
