ทำไม GGT สูงแล้วบริษัทประกันหัวหด
เรียนคุณหมอสันต์ที่เคารพ
ดิฉันอายุ 54 ปี ตอนนี้เป็นจังหวะที่ชีวิตส่วนตัวมีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง ดิฉันได้หันมาดูแลตัวเองมากขึ้น กำลังจะเพิ่มวงเงินประกันสุขภาพให้ครอบคลุมค่าห้องสูงขึ้นและขยายอายุไปจนถึง 75 ปี แต่บริษัท….ประกันภัยไม่ยอมให้เพิ่มวงเงินบนกรมธรรมเดิม แต่เกี่ยงว่าจะอนุโลมให้ซื้อกรมธรรมใหม่ซึ่งมีเบี้ยประกันสูงกว่าเดิมสองเท่า ด้วยเหตุผลว่าผลการตรวจเลือดซึ่งบริษัทประกันเป็นผู้เจาะตรวจเองพบว่ามีค่า GGT สูง ดังรายงานการตรวจที่ส่งมาให้นี้ ทำให้ดิฉันใจเสียและหงุดหงิดมาก ด้านหนึ่งหงุดหงิดที่บริษัทประกันตุกติก อีกด้านหนึ่งก็กลัวตัวเองจะเป็นอะไรไปจริงๆ จึงขอพึ่งคุณหมอว่า GGT นี้มันคืออะไร มีความหมายอะไร ถามคนรู้จักที่เป็นพยาบาลบ้าง เป็นหมอบ้าง ต่างก็บอกว่ามันไม่มีความหมายอะไร ทำไมบริษัทประกันเห็นแค่นี้ก็กลัวกันหัวหดแล้ว ถ้ามันไม่มีความหมายอะไร ทำอย่างไรจึงจะให้มันกลับมาเป็นปกติ ดิฉันได้ขอเลื่อนการสรุปกรมธรรมออกไปสองสัปดาห์เพื่อเอาเรื่อง GGT นี้ให้ลงตัวก่อน ไม่ได้ประกันก็ไม่ว่า แต่ขอให้มั่นใจว่าตัวเองจะไม่เป็นอะไรไปเพราะ GGT นี้
FBS 102
HbA1c 5.2%
BUN 14
Cr 1.0
SGPT 21 (40)
SGOT 19 (40)
Total bil. 0.4
Direct bil. 0.2
GGT 221 (51)
…………………………………………..
ตอบครับ
1.. ถามว่า GGT คืออะไร ตอบว่ามันย่อมาจากคำเต็มว่า Gamma-glutamyl transpeptidase แปลว่าคือเอ็นไซม์ที่ใช้ย่อยซีกกลูตามิล (glutamyl) ออกจากโมเลกุลใหญ่ของกรดอามิโน เอ็นไซม์นี้พบมีปกติไนเซลตับ เซลเยื่อบุท่อน้ำดี และตับอ่อน ถ้ามันออกมาในเลือดก็แสดงว่าเซลเหล่านั้นกำลังบาดเจ็บเสียหาย เช่น มีการอุดกั้นการไหลของทางเดินน้ำดี มีตับอักเสบ เป็นต้น ความจริงอวัยวะที่อื่นก็มี GGT แต่เวลาเกิดเรื่องมันไม่ออกมาในเลือด เช่นที่ไต (ออกไปในปัสสาวะ) ที่ท่ออสุจิ (ออกไปในน้ำอสุจิ) ที่ทางเดินอาหาร (ออกไปกับอุจจาระ) ที่ต่อมน้ำนม (ออกไปกับน้ำนม)
2. ถามว่า GGT สูงผิดปกติมีความหมายอะไรไหม ตอบว่าถ้ารู้ว่ามันสูงอยู่ตัวเดียวมันก็ไม่มีความหมายเจาะจงอะไรนัก เพราะมันไม่มีความจำเพาะเจาะจงว่ามันมาจากเซลของอวัยวะไหน มันเป็นไปได้หมดตั้งแต่ตับโดนสารพิษเช่นแอลกอฮอล์ บุหรี่ ยา (โดยเฉพาะยากันชักและยาแก้ปวดแบบแรงๆเช่น (carbamazepine) และสารพิษต่อตับอื่นๆ หรืออาจจะเป็นเบาหวาน หรือทางเดินน้ำดีอุดกั้น หรือหัวใจล้มเหลว หรือเป็นตับอักเสบ ตับขาดเลือด ตับแข็ง เนื้องอกในตับ เนื้องอกในตับอ่อน หรือเนื้องอกในปอด เป็นได้หมด
ดังนั้นสากลแล้วจึงไม่มีใครเจาะ GGT ตัวเดียวโดดๆเป็นรูทีน (ยกเว้นบริษัทประกันมั้ง) ตัวอย่างเช่นคำแนะนำของสมาคมศึกษาโรคตับอเมริกัน (American Association for the Study of Liver Disease ) ห้ามไม่ให้เจาะดู GGT เป็นรูทีน เพราะเจาะไปก็ไลฟ์บอย แปลความหมายอะไรไม่ได้ จะเจาะ GGT ก็ต่อเจาะควบกับเอ็นไซม์ Alkaline Phospatase เพื่อวินิจฉัยแยกว่าการที่ Alk phos สูงกว่าปกตินั้นเป็นการเสียหายด้านเซลของตับและท่อน้ำดี หรือเซลของกระดูก เพราะถ้า Alk Phos สูงแต่ GGT ไม่สูง ก็หมายความว่าปัญหาอยู่ที่กระดูก ไม่ใช่อยู่ที่ตับหรือท่อน้ำดี
3. ในกรณีของคุณนี้เป็นการเจาะแล็บที่ประหลาดมาก คือดู GGT แต่ไม่ดู Alk phos แต่เอาเถอะ เมื่อมีข้อมูลมาให้แค่นี้ ผมก็จะวินิจฉัยจากข้อมูลแค่นี้ เพราะผมเป็นคนคุ้นเคยกับการเดาแอ็กมานานแล้ว อย่างน้อยข้อมูลที่มีประโยชน์ก็คือ SGOT และ SGPT ปกติซึ่งบ่งบอกว่าไม่มีภาวะตับอักเสบ และค่า bilirubin ปกติแสดงว่าไม่มีการอุดกั้นการไหลของทางเดินน้ำดี ภาวะ GGT สูงโดยไม่มีตับอักเสบ มักจะพบได้บ่อยในคนดื่มแอลกอฮอล์ เพราะ GGT นี้จะขึ้นไวมากหลังดื่มแอลกอฮอล์ ดังนั้นคุณตอบคำถามผมมาก่อนสิว่าภายในระยะสามสี่วันมานี้ คุณไปดื่มแอลกอฮอลมาหรือเปล่า เพราะ GGT นี้มีครึ่งชีวิต (half life) อยู่นานประมาณ 3 – 4 วัน ถ้าคุณไปดื่มแอลกอฮอล์มาในช่วงนี้ก็ต้องมี GGT สูงแน่นอน คุณบอกว่าตอนนี้ชีวิตเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง แสดงว่าคุณกลุ้มใจแล้วแอบไปดื่มมาใช่ม้า..
4. ถามว่าทำไม GGT สูงแล้วบริษัทประกันกลัวหัวหด ตอบว่าผมไม่ทราบครับ เพราะไม่ค่อยสนิทชิดเชื้อกับคนหากินทางประกันจึงไม่เข้าใจเขาเท่าไหร่ ผมเดาเอาว่าเขาพยายามบริหารความเสี่ยง หมายความว่าหาทางไม่รับเอาคนที่่จะตายเร็วมาเป็นลูกค้า จะได้ไม่เสียค่าสินไหมมากแล้วขาดทุน ซึ่งก็เป็นหลักวิธีทำมาหากินของเขา ส่วนการกระต๊ากถูกบ้างผิดบ้างว่าอะไรทำให้เสี่ยงจริง อะไรเสี่ยงปลอม อันนั้นผมคิดว่าเขาคงใช้วิธีเหมาเอาว่าอะไรที่ไม่แน่ใจเขาถือว่าเสี่ยงไว้ก่อน บนหลักการอันนี้ลูกค้าคนใดที่ยิ่งมีข้อมูลสุขภาพมาก ยิ่งมีโอกาสที่จะได้ทำประกันสุขภาพน้อย เพราะข้อมูลสุขภาพทุกเรื่องทุกรายการล้วนนำไปสู่ข้อสรุปกรอบความเสี่ยงสุขภาพ (risk profile) ของคนๆนั้นทั้งสิ้น ดังนั้นหากคิดจะทำประกัน อย่าเที่ยวตรวจนั่นตรวจนี่ก่อนทำ เพราะไม่ช้าก็เร็ว ข้อมูลที่ตรวจไว้ในอดีตจะถูกบริษัทประกันขุดพบแล้วยกมาอ้างเป็นเหตุไม่จ่ายสินไหม แบบว่า..
“ฮั่นแน่..
คุณเป็นโรคนี้มาตั้งแต่ก่อนทำประกันแล้วนี่ เห็นแมะ
ผลตรวจที่โรงพยาบาลมะแว้ง เมื่อปีมะโว้ บันทึกไว้ว่าเม็ดเลือดแดงของคุณมีรูปร่างเบี้ยว
เมื่อมันเบี้ยวก็เท่ากับว่ามันไม่ซื่อสัตย์
ดังนั้น ฟันธง! กรมธรรมของคุณไม่คุ้มครองโรคเม็ดเลือดแดงไม่ซื่อสัตย์
ผ่าง…”
(แหะ..แหะ ขอโทษนะครับ เพื่อนๆที่อยู่บริษัทประกัน ผมล้อเล่นเท่านั้นเอง เปล่าเจตนาร้าย)
“ฮั่นแน่..
คุณเป็นโรคนี้มาตั้งแต่ก่อนทำประกันแล้วนี่ เห็นแมะ
ผลตรวจที่โรงพยาบาลมะแว้ง เมื่อปีมะโว้ บันทึกไว้ว่าเม็ดเลือดแดงของคุณมีรูปร่างเบี้ยว
เมื่อมันเบี้ยวก็เท่ากับว่ามันไม่ซื่อสัตย์
ดังนั้น ฟันธง! กรมธรรมของคุณไม่คุ้มครองโรคเม็ดเลือดแดงไม่ซื่อสัตย์
ผ่าง…”
(แหะ..แหะ ขอโทษนะครับ เพื่อนๆที่อยู่บริษัทประกัน ผมล้อเล่นเท่านั้นเอง เปล่าเจตนาร้าย)
5. ถามว่าถ้าจะให้ GGT กลับเป็นปกติต้องทำอย่างไร ตอบว่างดแอลกอฮอล์และสารที่อาจเป็นพิษต่อตับทุกอย่างรวมทั้งสมุนไพรและวิตามินทุกชนิดด้วย นาน 2 สัปดาห์ แล้วกลับไปเจาะเลือดใหม่ คราวนี้เจาะ Alk phos ด้วยนะ ถ้า GGT กลับมาปกติก็แล้วไป แต่ถ้ามันยังผิดปกติอยู่คราวนี้คุณค่อยเขียนมาหาผมอีกทีก็ได้
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์
บรรณานุกรม
1. Berk P, Korenblat K. Approach to the patient with jaundice or abnormal liver tests. In: Goldman L, Schafer AI, eds. Cecil Medicine. 24th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier; 2011:chap 149.
2. Pratt DS. Liver chemistry and function tests. In: Feldman M, Friedman LS, Brandt LJ, eds. Sleisenger and Fordtran’s Gastrointestinal and Liver Disease. 9th ed. Philadelphia, Pa: Saunders Elsevier;2010:chap 73.
