รบกวนคุณหมอ ช่วยดูผล ขิ้นเนื้อ รายงานได้ไหมค่ะ ตอนนี้ หมอแนะนำให้ทำคีโม แต่ดิฉันไม่อยากทำ สองจิตสองใจ เพราะพบ clear cell ในท่อนำรังไข่แต่ตอนนี้ คุณหมอตัดรังไข่ และมดลูก ออกไปหมดแล้ว ต่อมน้ำเหลืองไม่พบ การแพร่กระจาย รบกวนช่วยแนะนำด้วยค่ะ
ปล.ติดตามคุณหมอมานานแล้วได้ความรู้มากมาย ตอนนี้ประสบกับตัวเอง อยากได้คำปรึกษาค่ะ

ขอบพระคุณคุณหมอล่วงหน้าค่ะ

………………………………………….

ตอบครับ

    ส่งข้อมูลมาเยอะแยะละเอียดดีมาก แต่ถามมาข้อเดียวก็ตอบข้อเดียวนะ คือถามว่าจะทำคีโมดีไหม เรื่องนี้มีประเด็นพิจารณาสองประเด็นคือ

     ประเด็นที่ 1. ระยะ (stage) ของโรค ผลชิ้นเนื้อที่ส่งมาให้นั้นมะเร็งได้ลุกลามไปถึงท่อรังไข่ (fallopian tube) จึงจัดเป็นมะเร็งระยะที่ 2 ซึ่งวงการแพทย์ถือว่ามีข้อบ่งชี้ว่าควรให้เคมีบำบัด หมายความว่าการให้เคมีบำบัดมีประโยชน์คุ้มค่ากับความเสี่ยง เพราะฉะนั้นมองในประเด็นนี้ควรให้คีโม..จบข่าว

     เพื่อความเข้าใจเพิ่มเติมในเรื่องนี้สำหรับท่านผู้อ่านคุณผู้หญิงที่ยังมีรังไข่อยู่ การแบ่งระยะของมะเร็งรังไข่ตามวิธีของสมาพันธ์สูตินรีเวชนาๆชาติ (FIGO) มีหลักดังนี้

     ระยะที่ 1. มะเร็งจำกัดอยู่ในรังไข่ แบ่งย่อยเป็น

     ระยะที่ 1A มะเร็งจำกัดในรังไข่ข้างเดียว แคปซูลรังไข่ยังดีอยู่ ไม่มีท้องมานจากน้ำขังในช่องท้อง ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 87%
     ระยะที่ 1B มะเร็งจำกัดในรังไข่สองข้าง แคปซูลรังไข่ยังดีอยู่ ไม่มีท้องมานจากน้ำขังในช่องท้อง ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 71%
     ระยะที่ 1C มะเร็งมาถึงแคปซูลรังไข่ แคปซูลแตก มีท้องมานและน้ำในช่องท้องมีเซลมะเร็ง ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 79%

      ระยะที่ 2. มะเร็งไปถึงอุ้งเชิงกราน
     ระยะที่ 2A มะเร็งไปถึงมดลูกหรือปีกมดลูก ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 61%
     ระยะที่ 2B มะเร็งไปถึงเนื้อเยื่อในอุ้งเชิงกรานอื่นๆ ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 55%
     ระยะที่ 2C มะเร็งในระยะ 2A หรือ 2B ที่แคปซูลของรังไข่แตกออกร่วมกับมีเซลมะเร็งอยู่ในน้ำในท้อง
ไปถึงมดลูกหรือปีกมดลูก ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 57%
 
     ระยะที่ 3. มะเร็งไปเกาะอยู่เยื่อบุช่องท้องนอกอุ้งเชิงกราน หรือผิวนอกของตับ หรือต่อมน้ำเหลืองหลังช่องท้องหรือต่อมน้ำเหลืองขาหนีบ
     ระยะที่ 3A มองด้วยตาเห็นมะเร็งอยู่แต่ในอุ้งเชิงกราน แต่ตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์พบมะเร็งไปเกาะที่เยื่อบุช่องท้องนอกอุ้งเชิงกรานแล้ว ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 41%
     ระยะที่ 3B มะเร็งไปเกาะอยู่เยื่อบุช่องท้องนอกอุ้งเชิงกรานมองเห็นด้วยตาแต่ขนาดไม่เกิน 2 ซม.โดยยังไม่ไปต่อมน้ำเหลือง ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 25%
     ระยะที่ 3C มะเร็งไปเกาะอยู่เยื่อบุช่องท้องนอกอุ้งเชิงกรานขนาดเกิน 2 ซม.หรือไปต่อมน้ำเหลือง ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 23%

       ระยะที่ 4. มะเร็งแพร่กระจายไปอวัยวะไกลซึ่งนับรวมเนื้อตับด้วย โดยต้องตรวจพบเซลมะเร็งที่น้ำในช่องปอดร่วมด้วย ระยะนี้มีโอกาสรอดชีวิตในห้าปี 11%

     ทั้งนี้มีอัตราการรอดชีวิตให้ห้าปีเฉลี่ยทุกระยะ 46%

     ประเด็นที่ 2. การเป็นมะเร็งชนิด Clear Cell Carcinoma หรือมะเร็งตองซี. ข้อมูลที่วงการแพทย์มีในตอนนี้คือมะเร็งชนิดตองซีมีชื่อเสียงในทางไม่ดีว่าชอบดื้อด้านต่อเคมีบำบัด ไม่ว่าจะเป็นเคมีบำบัดสูตรโน้นสูตรนี้งานวิจัยทบทวนวรรณกรรมพบว่าอัตราสนองตอบของมะเร็งตองซี.ต่อเคมีบำบัดคือ 1% เท่านั้นเอง โธ่ถัง พุทธัง ธัมมัง สังคัง ทำไมมันจึงมีอัตราการสนองตอบจิ๊บจ๊อยน้อยนิดอย่างนี้ แม้ว่างานวิจัยใช้ยาใหม่ๆที่ออกฤทธิ์แบบล็อคเป้าทำท่าจะได้ผลมากขึ้น แต่ก็เป็นแค่ทำท่าเท่านั้น ผลจริงๆยังไม่มีให้เห็นเป็นรูปธรรมในแง่ของการวิจัยแบบสุ่มตัวอย่างแบ่งกลุ่มเปรียบเทียบเลย ดังนั้นมองในประเด็นนี้ก็ไม่ควรทำคีโม..จบข่าวอีกเหมือนกัน

     การตัดสินใจ

     เออ แล้วจะเอาไงดีละ มองประเด็นระยะของมะเร็งบ่งชี้ว่าควรให้คีโม มองประเด็นความเป็นมะเร็งชนิดตองซีบ่งชี้ว่าทำคีโมแล้วได้ประโยชน์น้อย (1%) ไม่น่าจะคุ้มไม่ควรทำ แล้วหมอสันต์จะให้เอาไง

     อ้าว ไหงมาเป็นภาระของหมอสันต์ละ อย่าลืมว่าแพทย์ทำได้แค่ให้ข้อมูลนะ ผู้ป่วยเป็นผู้ตัดสินใจเอง ข้อมูลทั้งหมดก็มีแค่ที่เล่าไปนั้นแหละ มีแค่น้้นจริงๆ คนเลือกวิธีรักษาต้องเป็นคุณ เพื่อให้คุณตัดสินใจได้ง่ายขึ้น ผมแนะนำแบบนอกตำราเพิ่มเติมอีกหน่อยว่าให้สำรวจตัวเองก่อนว่าเป็นคนประสาทอ่อนหรือประสาทแข็ง

     ถ้าเป็นคนประสาทอ่อน หมายความว่าทนแรงกดดันจากญาติๆเดี๋ยวคนโน้นว่างั้นคนนี้ว่างี้ไม่ได้ ผมแนะนำให้ทำคีโมไปเลยครับหมดเรื่องหมดราว นอกจากจะมีโอกาสเพิ่มความยืนยาวของชีวิตนิดๆหน่อยๆก็ยังดี แม้โอกาสนั้นจะน้อยนิดแต่ก็ย่อมจะดีกว่าอยู่เปล่าๆ ที่สำคัญคือจะได้รักษาโรคประสาทให้ญาติและให้ตัวเองไปด้วย

     แต่ถ้าเป็นคนประสาทแข็ง ใครจะว่าอะไรก็ไม่หือไม่อือ จะถือเอาที่ตัวเองเลือกแล้วเป็นที่ตั้งเสมอ หากไม่อยากทำคีโมก็ไม่ต้องทำ แต่เมื่อบอกตัวเองว่าเป็นคนประสาทแข็งก็ต้องแข็งให้ตลอดนะ เพราะจะต้องมีแน่นอนคอมเมนท์ของเพื่อนหรือญาติผู้สันทัดกรณีที่จะเกิดภายหลังแบบว่าเห็นแมะ ถ้าเชื่อฉันทำคีโมซะตอนนั้นตอนนี้ก็ไม่ต้องมาเป็นอย่างนี้หรอก อะไรประมาณเนี้ยะ ถ้าคิดว่าจะทนคอมเมนท์แบบนี้ไม่ได้การทำคีโมก็เป็นทางเลือกที่ดีกว่า

     ที่สำคัญกว่าคีโมหรือไม่คีโม

     จะคีโมหรือไม่คีโมผมไม่เห็นความสำคัญ คุณจะเอาไงก็ได้ แต่ผมมองข้ามช็อตไปถึงเมื่อการรักษาทุกอย่างจบสิ้นกระบวนแล้ว จะใช้ชีวิตอย่างไรให้มีคุณภาพ ตรงนั้นต่างหากที่ผมมองว่าสำคัญกว่า ไม่ว่าจะคีโมหรือไม่คีโม อัตราการกลับเป็นซ้ำของมะเร็งชนิดเคลียร์เซลก็สูุงอยู่เสมอต้นเสมอปลาย ทำอย่างไรจึงจะไม่ให้สิ่งเหล่านั้น (หมายถึงการจะเกิดโน่นเกิดนี่หลังการรักษา) มามีผลต่อคุณภาพชีวิตของเราได้ นั่นต่างหากที่ผมเห็นว่าสำคัญ ทางไปนั้นแน่นอนว่ามีเหลืออยู่ทางเดียวคือคุณจะต้องทิ้งความคิดลบทั้งหลายมาอยู่กับเดี๋ยวนี้ให้ได้ ถ้ายังทำไม่เป็นก็ต้องฝึกให้เป็นซะตั้งแต่เดี๋ยวนี้ การเขียนจดหมายมาหาผมคุณจะได้ประโยชน์ก็ในประเด็นนี้เท่านั้น คือคำเตือนของผมที่ตอกย้ำให้คุณฝึกอยู่กับเดี๋ยวนี้็ให้ได้

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Crotzer DR, Sun CC, Coleman RL, Wolf JK, Levenback CF, Gershenson DM. Lack of effective systemic therapy for recurrent clear cell carcinoma of the ovary. Gynecol Oncol. 2007;105:404–408.
2. National Comprehensive Cancer Network. NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology, Ovarian Cancer Including Fallopian Tube Cancer and Primary Peritoneal Cancer. Version 1.2015. Available at http://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/ovarian.pdf. Accessed: June10, 2017.