เรียน คุณหมอสันต์
         ดิฉันอยากสอบถามเรื่องการผ่าตัดเอาก้อนเนื้อจากเต้านม ดิฉันอายุ 33 ปี ยังไม่ได้แต่งงานค่ะ คลำเจอก้อนเนื้ออยู่ใต้หน้าอกด้านซ้าย เลยไปตรวจที่โรงพยาบาล คุณหมอให้ไปอัลตร้าซาวด์ พบว่าก้อนเนื้อมีลักษณะขอบไม่เรียบ ขนาด 1.6 * 0.7 cm และผลแจ้งเป็น Birads category 4B เลยแนะนำให้ตรวจชิ้นเนื้อ ซึ่งผลชิ้นเนื้อระบุว่าเป็น Fibrocystic changes คุณหมอแจ้งว่าเป็นก้อนเนื้อดีอยู่ แต่จากผลอัลตร้าซาวด์ ขอแนะนำให้ผ่าออก ซึ่งก็ขอนัดคุณหมอผ่าวันหลังที่สะดวกค่ะ หลังจากนั้นมีโอกาสเข้ากทม เลยได้เข้าไปตรวจอีกรอบที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่ง ซึ่งคุณหมอส่งอัลตร้าซาวด์อีกรอบเพื่ออยากยืนยันผล (แต่ไม่ได้เมมโมแกรมค่ะ) ซึ่งผลอัลตร้าซาวด์ออกมาเหมือนกันค่ะคือระดับ 4B แต่พบอีกก้อนด้านซ้าย และเจออีกก้อนทางด้านขวา โดยระยะเวลาจากการตรวจครั้งแรก ประมาณ 1 เดือน คุณหมอแนะนำให้ผ่าออกค่ะ แต่ด้วยที่ครอบครัวมาทางสายแพทย์ทางเลือก เลยไม่อยากให้ผ่าออก กลัวมันกระจาย และเป็นมากขึ้นค่ะ และให้เปลี่ยนมากินอาหารมังสวิรัติดูก่อนแล้วค่อยไปตรวจใหม่ เลยอยากสอบถามคุณหมอว่า การผ่าเอาก้อนเนื้อที่เต้านมออก (หรือที่พบที่ส่วนอื่นๆ) จะมีผลทำให้ก้อนเนื้อที่อาจจะเปลี่ยนเป็นมะเร็งได้ มีการกระจายหรือ มีจำนวนมากขึ้นไหมคะ เพื่อพิจารณาว่าควรเอาออกไหมค่ะ และก้อนเนื้อที่เกิดขึ้นมันมีโอกาสยุบลงเองได้ไหม ถ้าเปลี่ยนวิธีการใช้ชีวิตตามแบบธรรมชาติบำบัดและกินแบบมังสวิรัติ
ขอบพระคุณคุณหมออย่างสูงค่ะ

……………………………………………………..

     1. ถามว่าคำอ่านชิ้นเนื้อที่ระบุว่าเป็น Fibrocystic Change นั้น คืออะไร ตอบว่าหากจะพูดให้เข้าแก๊ปตามหลักศัลยศาสตร์สมัยใหม่ก็คือมันเป็นกลุ่ม non proliferative breast lesion แปลว่ากลุ่มก้อนผิดปกติที่ไม่มีความสัมพันธ์ใดๆกับการเป็นมะเร็งเลย ขอเล่าเพิ่มเติมเพื่อให้แฟนบล็อกที่เป็นผู้หญิงทราบเป็นข้อมูลรู้ไว้ใช่ว่าหน่อยนะ คือก้อนเต้านมที่ไม่ใช่มะเร็งนี้มันยังแยกออกเป็นสามกลุ่มตามความสัมพันธ์กับการเป็นมะเร็ง คือ

     1.1 Non proliferative breast lesion แปลว่าก้อนที่เซลไม่แบ่งตัวมาก พวกนี้เบาที่สุด ไม่สัมพ้นธ์กับการเป็นมะเร็งเลย หมอรุ่นก่อนจะเรียกซิสต์ในกลุ่มนี้ว่า fibrocystic changes บ้าง , fibrocystic disease บ้าง , chronic cystic mastitis บ้าง, and mammary dysplasia บ้าง สรุปว่าเป็นพวกเดียวกันในกลุ่มนี้หมด เนื้องอกในกลุ่มนี้ไม่มีความจำเป็นใดๆต้องตัดออกเลย ยกเว้นเพื่อความสวยงาม

     1.2 Proliferative breast lesions without atypia แปลว่าก้อนที่เซลแบ่งตัวมากแต่แบ่งแบบเรียบร้อยดี ก้อนในกลุ่มนี้ก็เช่น ductal hyperplasia บ้าง intraductal papillomas บ้าง sclerosing adenosis บ้าง fibroadenomas บ้าง ก้อนในกลุ่มนี้มีความสัมพันธ์กับโอกาสเป็นมะเร็งเพิ่มขึ้นเล็กน้อย คือมีโอกาสเป็นมะเร็งมากกว่าชาวบ้านที่ไม่มีก้อนใดๆประมาณ 1.5 -2 เท่า เนื้องอกในกลุ่มนี้หากจะรักษาแบบคลาสสิกก็คือควรจะตัดเอาแต่ตัวก้อนออกซะ แต่หมอรุ่นใหม่ๆก็ไม่ชอบตัดออก สรุปว่าก้อนในกลุ่มนี้มีวิธีรักษาสองแบบ จะตัดออกก็ได้ไม่ตัดออกก็ได้

      1.3 Atypical hyperplasia แปลว่าก้อนที่เซลแบ่งตัวมากแถมแบ่งตัวแบบไม่เป็นระเบียบซะอีกด้วย ตัวอย่างก็เช่น atypical ductal hyperplasia บ้าง, atypical lobular hyperplasia บ้าง บางก้อนก็มีลักษณะของมะเร็งในที่ตั้ง (ductal carcinoma in situ – DCIS) หรือ lobular carcinoma in situ (LCIS) แล้วด้วย ขอโทษนะที่ใช้ภาษาอังกฤษแยะ เพราะคำเหล่านี้ไม่มีคำแปล หากแปลแล้วท่านจะเอาไปเทียบเคียงกับผลการตรวจของท่านไม่ได้ ก้อนพวกนี้จะเพิ่มโอกาสเป็นมะเร็งตามมาได้ 3.7-5.3 เท่า ดังนั้นเมื่อวินิจฉัยว่าเป็นก้อนในกลุ่มนี้แพทย์จะผ่าตัดออกทุกรายเพื่อยืนยันการวินิจฉัยขั้นสุดท้ายว่าไม่ใช่มะเร็งจริงหรือเปล่า

     2.   ถามว่าผลตรวจเป็น BIRADS 4B หมายความว่าอย่างไร ตอบว่าหมายความว่าดูด้วยภาพโหงวเฮ้งของก้อนน่าจะเป็นมะเร็ง แต่คำอ่านนี้เลิกใช้ทันทีเมื่อผลตัดชิ้นเนื้อออกมาแล้ว ในกรณีของคุณนี้ผลตัดชิ้นเนื้อออกมาเป็น fibrocystic change ซึ่งไม่ใช่มะเร็ง คำอ่าน BIRADS 4B นี้จึงทิ้งถังขยะได้ ไม่ต้องใช้แล้ว ไม่ต้องสน

     3.  ถามว่าคุณหมอแนะนำให้ผ่าออกจะผ่าดีไหม ตอบว่าอ้าว ก็ตรวจชิ้นเนื้อแล้วไม่เป็นมะเร็งชัวร์ๆ เป็นซิสต์ชนิดที่ไม่ได้เป็นญาติกับมะเร็งด้วย แล้วจะผ่าออกทำพรือละครับ แล้วอย่าลืมว่ามันมีกระจายอยู่ในเต้านมทั้งสองข้างนะ ใจคอคุณจะผ่าหมดเลยหรือ เพื่ออะไรกัน หากอยากจะผ่าทำไมไม่ผ่าออกซะตอนตัดชิ้นเนื้อ คือตัดออกมันทั้งกะบิเลย (excision) แต่ว่านี่ผ่านขั้นตอนนั้นมาแล้วและคุณได้ตัดสินใจทำไปแค่ตัดชิ้นเนื้อ (incision biopsy) เรียบร้อยแล้ว ก็หมายความว่าความตั้งใจเดิมของคุณคือหากผลชิ้นเนื้อไม่เป็นมะเร็งก็จะจบแค่นั้น แล้วนี่ผลชิ้นเนื้อก็ไม่เป็นมะเร็งแล้ว ทำไมไม่ยอมจบละคะ เอ๊ย..ไม่ใช่ ทำไมไม่ยอมจบละครับ

     4. ถามว่าหากเปลี่ยนมากินอาหารมังสวิรัติจะดีไหม ตอบว่าดีแน่นอนครับ เพราะมะเร็งเต้านมสัมพันธ์กับความอ้วน สัมพันธ์กับไขมันในเลือดสูง สัมพันธ์กับอาหารเนื้อสัตว์โดยเฉพาะเนื้อของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม และสัมพันธ์กับอาหารที่มีกากน้อย ซึ่งก็คืออาหารเนื้อสัตว์อีกนั่นแหละ การกินอาหารมังสวิรัติจึงดีที่สุด จะให้ดีกินเจแบบไม่ผัดไม่ทอดไปเลย

     5. ถามว่าการผ่าเอาก้อนเนื้อที่เต้านมออกจะมีผลทำให้ก้อนเนื้อมีการกระจายหรือ มีจำนวนมากขึ้นไหม ตอบว่าคุณไม่ได้เป็นมะเร็งนะ อย่าเพิ่งเป็นบ้าไปก่อนเวลาอันควร (อุ๊บ..ขอโทษ เผลอปากเสีย)

     6. ถามว่าก้อนเนื้อชนิด fibrocystic change มันจะยุบเองได้ไหม ตอบว่าบ้างก็ยุบเอง บ้างก็ไม่ยุบ เหตุที่จะทำให้มันยุบที่วงการแพทย์รู้แน่ๆก็คือมีสองอย่าง หนึ่งคือเมนส์หมด สองคือหากกินยาคุมแล้วหยุดยาก้อนมันก็มักจะยุบ ส่วนอาหารอะไรจะทำให้ก้อนยุบ อาหารอะไรจะทำให้ก้อนพอง วงการแพทย์ไม่มีข้อมูลครับ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Schnitt SJ. Benign breast disease and breast cancer risk: morphology and beyond. Am J Surg Pathol 2003; 27:836.
2. London SJ, Connolly JL, Schnitt SJ, Colditz GA. A prospective study of benign breast disease and the risk of breast cancer. JAMA 1992; 267:941.
3. Hartmann LC, Sellers TA, Frost MH, et al. Benign breast disease and the risk of breast cancer. N Engl J Med 2005; 353:229.
4. Guray M, Sahin AA. Benign breast diseases: classification, diagnosis, and management. Oncologist 2006; 11:435.