สวัสดีค่ะ นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

หนูมีเรื่องอยากจะรบกวนคุณหมอค่ะ ไม่รู้จะไปถามใคร นอกจากคุณหมอ รบกวนด้วยน่ะค่ะ หนูเป็นเนื้องอกต่อมใต้สมองมาประมาณเกือบ ๆ 5 ปีแล้วตรวจเจอโดยการ x ray MRI ค่ะ อาการเริ่มแรก มีอาการปวดหัวหนักขึ้นเรื่อย ๆ และต่อมาตาพร่ามัวมองเห็นภาพไม่ชัด เมื่อทำ MRI เจอเนื้องอกต่อมใต้สมองค่ะ เห็นหมอเขียนในประวัติว่า pituitary tumor หรือไม่ก็ pituitary microadenoma เริ่มแรกหมอให้ทานยาโบรโมคริปตินค่ะ ตอนนี้รักษาตัวที่ รพ. รามา แต่หมอเห็นว่าก้อนเนื้องอกมีขนาดเล็กลง หมอจึงให้งดทานยาโบรโมคริปตินค่ะ หยุดทานไปตั้งแต่เดือน พค. 53 ค่ะ และนอกจากเป็นเนื้องอกต่อมใต้สมอง หนูสงสัยว่าตัวเองเป็นไฮโปไทรอยด์ด้วยค่ะ ก่อนหน้านี้หมอที่รักษาก็พูดถึงไทรอยด์ว่าไม่น่าเป็นห่วง ตอนนั้นหนูก็ไม่ค่อยสนใจเรื่องไทรอยด์เท่าไร แต่ตอนนี้หนูได้อ่านเรื่องไฮโปไทรอยด์ ทำให้เป็นห่วงค่ะ นอกจากนั้นหนูเป็นโรคไมเกรนด้วยค่ะ ตอนนี้หนูอายุย่าง 33 และยังไม่มีลูก ตอนนี้หนูต้องการมีลูกค่ะ และกลัวว่าโรคทั้งสามโรคนี้จะมีผลในการตั้งครรภ์หรือไม่ ทุกครั้งที่ไปพบหมอตามนัดหมอทางต่อมไร้ท่อจะตรวจProlactin ( serum ) และ Specimen Handing และมีอีกสองสามรายการค่ะแต่หนูหาเอกสารไม่เจอ

หนูขออนุญาติถามคุณหมอเป็นข้อ ๆ ดังนี้ค่ะ

1. เนื้องอกต่อมใต้สมองชนิด microadenoma จะมีผลต่อพัฒนาการทางด้านสมองและร่างกายของทารกในขณะตั้งครรภ์และหลังคลอดหรือไม่ ตอบว่าถ้าคอยดูแลระดับฮอร์โมน โดยเฉพาะฮอร์โมนไทรอยด์ของแม่ขณะตั้งครรภ์ให้ดี ก็ไม่มีผลอะไรต่อทารกครับ
2. ยาโบรโมคริปติน หยุดทานไปตั้งแต่เดือน พค 53 วันที่เท่าไรจำไม่ได้ค่ะ และ หนูหยุดทานยารักษาไมเกรนทุกอย่างตั้งแต่ 1 เมย 54 ค่ะ ยารักษาไมเกรนมีชื่อว่า Nortryp , Topamax , Zelium , Depakine , Betalol .Nortryp , Zelium ทานทุกวัน ส่วน Betalol , Depakine , Topamax หมอตรวจร่างกายแล้วจะให้ทานสลับกันบ้างค่ะ เพิ่งมาทานยาไมเกรนได้ประมาน 2 ปีครึ่ง ยาทั้งสองโรคนี้จะสั่งสมในร่างกายหรือไม่ค่ะ และถ้าสั่งสมจะต้องทำยังไงค่ะ
3. ถ้าเนื้องอกเกิดโตขึ้นมาระหว่างตั้งครรภ์จะทำยังไงค่ะ
4. ไฮโปไทรอยด์ของหนูต้องเช๊คยังไงค่ะ
5. อาการของโรคทั้งเนื้องอก ไมเกรน ไทรอยด์ ต้องมีการเตรียมความพร้อมก่อนตั้งครรภ์และขณะตั้งครรภ์ต้องทำอย่างไรบ้างค่ะ เพราะคาดว่าประมานกลางปีหน้าหนูต้องการตั้งครรภ์ค่ะ อายุมากขึ้นเรื่อย ๆ แล้วค่ะ
6. การทานยาลดความอ้วนจะมีผลต่อการตั้งครรภ์หรือไม่ค่ะ คือว่าหนูจะแต่งงานเดือนสิงหาคม 54 ทานยาลดความอ้วนมาได้ 2 เดือนแล้ว อยากให้ผอมก่อนแต่งงานและหลังจากแต่งงานแล้วก็จะหยุดทานค่ะ ยาลดมี อย.ค่ะ แต่ทานน้ำหนักก็ลดไม่ดีเท่าไรลดเรื่อย ๆ ค่ะเป็นผลมาจากเป็นไทรอยด์หรือปล่าวค่ะ
7. ก่อนตั้งครรภ์และขณะตั้งครรภ์หนูต้องฉีดวัคซีนเป็นพิเศษนอกเหนือจากผู้หญิงปกติหรือไม่ค่ะ
8. ในระหว่างก่อนตั้งครรภ์สามารถทานวิตามินอี , มะรุมแคปซูล , วิตามินซี , กระเทียมแคปซูล ( เคยอ่านเจอว่าทานกระเทียมสามารถรักษาไมเกรนได้ ) ได้หรือไม่ค่ะ และต้องหยุดทานนานเท่าไรก่อนที่เราจะตั้งครรภ์ คุณหมอตอบกลับทางเมล์ด้วยน่ะค่ะเพราะเพิ่งเป็นสมาชิก blogger.com ยังใช้ไม่คล่องเลยค่ะ รบกวนคุณหมอเท่านี้ก่อนค่ะ
ขอขอบพระคุณ คุณหมอเป็นอย่างยิ่งค่ะ

………………………………………………..

ตอบครับ

ก่อนจะตอบคำถามผมขอแสดงสรุปเรื่องโรคเนื้องอกของต่อมใต้สมองสำหรับชาวบ้านก่อนนะ โรคนี้เขาแบ่งกันในสองมิติ มิติที่หนึ่งคือแบ่งตามขนาด ถ้าเป็นชนิดเม็ดโต (คือโตกว่า 1 ซม.) ซึ่งมักจะเริ่มคับที่ก็เรียกว่า macroadenoma ถ้าเป็นชนิดเม็ดเล็ก (คือเล็กกว่า 1 ซม.) เรียกว่า microadenoma อีกมิติหนึ่งคือแบ่งตามการ “ปล่อยของ” หรือหลั่งฮอร์โมน ถ้าไม่หลังฮอร์โมนเลยเรียกว่า nonfunctioning ถ้าหลั่งฮอร์โมน (เช่นฮอร์โมนโปรแล็คติน) ก็ตามเรียกว่า functioning ประเด็นสำคัญก็คือถ้าจับเอาคนดีๆที่เดินถนนทั่วไปมาทำ MRI จะพบว่ามีเนื้องอกของต่อมใต้สมองชนิดเล็กและแบบไม่หลั่งฮอร์โมน (nonfunctioning microadenoma) แบบเดียวกับที่คุณเป็นอยู่ขณะนี้มีถึง 10% ของคนทั้งหมด ทั้งๆพวกเขาเหล่านั้นก็ไม่ได้ป่วยเป็นอะไรกันเลย แปลไทยให้เป็นไทยก็คือว่าคุณไม่ได้เป็นอะไรที่ซีเรียสมาก ไม่ต้องไปตื่นเต้ลล

เอาละทีนี้มาตอบคำถามของคุณ

1. เป็นเนื้องอกต่อมใต้สมองชนิดเม็ดเล็กและไม่หลั่งฮอร์โมน จะมีผลอะไรต่อสมอง ร่างกาย พัฒนาการ และการเติบโตของทารกในขณะตั้งครรภ์และหลังคลอดหรือไม่ ตอบว่าไม่มีอะไรผลครับ

2. ยาทั้งหลายที่พูดมาไม่มีพิษสะสมครับ ส่วนใหญ่หมดฤทธิ์ไปในเพียงชั่วข้ามวัน ยาส่วนใหญ่ที่คุณบอกชื่อมามีครึ่งชีวิตไม่กี่ชั่วโมง ยกเว้น nortryptylene ซึ่งมีครึ่งชีวิตยาวกว่าเพื่อนคือ 44 ชม. (ลดจำนวนลงเหลือครึ่งหนึ่งทุก 44 ชม.) ซึ่งถึงแม้ว่าครึ่งชีวิตจะยาวขนาดนี้ก็หมดฤทธิ์ในเวลาไม่เกินสี่ห้าวัน นอกจากนี้การศึกษาในมารดาที่กินยาเหล่านี้อยู่และตั้งครรภ์โดยไม่ทันตั้งตัว ก็ไม่พบว่ามีตัวไหนทำให้ทารกพิการ ดังนั้นยาที่เลิกไปแล้วนี้อย่าวอรี่

3. ถ้าเนื้องอกเกิดโตขึ้นมาระหว่างตั้งครรภ์จะทำยังไงค่ะ ตอบว่า ก็ตัวใครตัวมันละสิครับ (แฮ่..แฮ่ พูดเล่น) หมอของคุณที่รามาเขาติดตามดูมันมาตั้งห้าปี แล้วมันก็มีแต่จะเล็กลง มันไม่มาพองขึ้นพรวดพราดขณะตั้งครรภ์หรอกครับ หัดมองโลกในแง่ดีเสียบ้าง ถ้ามันเกิดอาเพศขนาดหนักมาแผลงฤทธิ์ขณะตั้งครรภ์ หมอเขาก็แก้ได้ กล่าวคือถ้ามันปล่อยฮอร์โมน เขาก็รอให้พ้นช่วงสามเดือนแรกของครรภ์แล้วก็กลับไปใช้ยารักษา ถ้ามันโตคับที่กดเส้นประสาทจนมองอะไรไม่เห็น เขาก็ผ่าตัดออก การผ่าตัดเนื้องอกต่อมใต้สมองสมัยนี้ไม่น่ากลัว หมอเขาเอากล้องขนาดตะเกียบคีบก๋วยเตี๋ยวใส่เข้าไปทางรูจมูก ทำผ่าตัดเสร็จโดยไม่มีแผลเลย

4. จะเช็คไฮโปไทรอยด์ได้อย่างไร ตอบว่าก่อนและระหว่างตั้งครรภ์ต้องหมั่นเช็คระดับ TSH และ FT4 ตรงนี้สำคัญนะถ้าคุณไม่อยากได้ลูกเป็นคนสึ่งตึ่ง ง่าว เอ๋อ ต้องคอยจี้คอยถามหมอทุกครั้งที่ไปคลินิกฝากท้อง (ANC) เพราะหมอบางคนก็เป็นโรคเอ๋อ เอ๊ย ขอโทษ เป็นคนธุระยุ่งหลงลืมจำไม่ได้ว่าคุณแม่คนไหนทำอะไรไปแล้ว คนไหนยังไม่ได้ทำ ตราบใดที่ได้ตรวจเช็ค TSH และ FT4 สม่ำเสมอ ก็ไม่ต้องห่วงว่าลูกจะง่าว เพราะถ้าฮอร์โมนไทรอยด์ต่ำจริงหมอก็ให้กินทดแทนได้ทัน

5. ต้องเตรียมความพร้อมก่อนการตั้งครรภ์อย่างไรบ้าง ตอบว่าเรื่องเนื้องอกต่อมใต้สมองคุณไม่ต้องเตรียมอะไร โรคไทรอยด์ก็คอยเช็ค TSH และ FT4 ส่วนโรคไมเกรนนั้นปล่อยให้เป็นเรื่องของดวง เพราะวงการแพทย์ยังไม่รู้เลยว่ามันเกิดจากอะไร จะไปเตรียมอะไรได้ละครับ อย่างดีก็ระวังอย่าไปอดนอนหรือคร่ำเคร่งมาก ทำได้เท่านั้น

6. กำลังทานยาลดความอ้วน อะจ๊าก.. ก อย่าเชียวนะ คุณไปเอายาที่ไหนมากิน ตอนนี้ยาลดความอ้วนที่ถูกกฎหมายมีตัวเดียวคือ Olistat ซึ่งคนไทยไม่กินกันเพราะกลัวอึเล็ด ยาลดความอ้วนตัวอื่นล้วนเป็นยาเถื่อนทั้งสิ้น ห้ามกินเด็ดขาด ตายได้นะคุณ ที่คุณบอกว่ายาเขามีอย.นั้นคุณถูกเขาหลอก เขาได้อย.มาในฐานะอาหารหรือยารักษาโรคอื่น เช่นฮอร์โมนไทรอกซินได้อย.มาในฐานะยารักษาไทรอยด์ แต่ไมได้อย.ให้เอามาลดความอ้วน หรืออย่างเช่นยา Digitalis ก็ได้อย.มาในฐานะยารักษาหัวใจเต้นรัว แต่คนก็เอามาลดความอ้วน ยา Sibutramine ที่คนขี้ฉ้อเอาใส่กาแฟลดความอ้วนขาย บริษัทผู้ผลิตเขาก็ถอนออกจากตลาดไปแล้วหลังจากมีข้อมูลว่าทำให้คนหัวใจวายตาย ผมอยากรู้จังหมอที่ไหนให้ยาลดความอ้วนคุณทั้งๆที่รู้ว่าคุณกำลังจะตั้งครรภ์ ช่วยบอกชื่อผมหลังไมค์เอาบุญหน่อยสิครับ ถ้าเป็นหมอเถื่อนก็แล้วไป แต่ถ้าเป็นหมอปริญญาผมจะได้ช่วยแพทยสภาตื๊บให้แบน การลดความอ้วนมีถนนเส้นเดียวเท่านั้น คือออกกำลังกายควบกับปรับโภชนาการ ผมเคยเขียนเรื่องนี้ไปหลายครั้งแล้ว คุณหาอ่านเอาได้

7. การฉีดวัคซีนก็ทำเหมือนคุณแม่ปกติทั่วไปครับ เรื่องวัคซีนในหญิงตั้งครรภ์นี้คนรุ่นคุณน่าจะมีสมุดวัคซีนตอนเด็กเป็นเรื่องเป็นราวแล้ว เวลาไปฝากท้องให้เอาสมุดไปด้วย เพราะทุกวันนี้เวลาตั้งครรภ์หมอสูติก็ฉีดวัคซีนตั้งต้นให้คุณแม่ราวกับเป็นเด็กเกิดใหม่ เช่นบาดทะยักก็ฉีดท้องละสามเข็ม เป็นต้น ตลกชะมัด ทั้งๆที่ความจริงถ้าตอนเด็กฉีดมาครบแล้วก็ฉีดกระตุ้นเข็มเดียวทุกสิบปีก็พอ ดังนั้น เอาประวัติวัคซีนไปให้หมอให้ละเอียด ครบถ้วน อะไรที่ฉีดแล้วจะได้ไม่ได้ตั้งต้นใหม่

8. ในระหว่างตั้งครรภ์จะทานวิตามินอี , มะรุมแคปซูล , วิตามินซี , กระเทียมแคปซูล ได้หรือไม่ค่ะ ตอบว่าอย่าทานอะไรอย่างอื่นเลยทั้งนั้นนอกจากอาหารปกติและยาบำรุงครรภ์ที่หมอสั่งให้ ยิ่งพวกหญ้าแห้งอัดเม็ดสมุนไพรแคปซูลยิ่งไม่ควรทานเพราะไม่รู้ว่าอะไรเป็นตัวยาหลักอยู่ในนั้น และมีผลต่อครรภ์และทารกอย่างไร

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์