คุณหมอสันต์คะ
ดิฉันต้องพาลูกสาวอายุสามขวบนั่งเครื่องบินไปเยี่ยมพ่อเขาทุกเดือน เวลานั่งเครื่องเธอจะร้องว่าปวดหูมาก จนพาลจะไม่ยอมขึ้นเครื่อง คุณหมอช่วยแนะนำวิธีแก้หูอื้อหรือเจ็บหูเวลานั่งเครื่องด้วยนะคะ มีกี่วิธีดิฉันขอกราบขอทราบหมดทุกวิธีที่คุณหมอทราบนะคะ เพราะเป็นเรื่องใหญ่สำหรับดิฉันมาก

…………………………………………

ตอบครับ

     ปกติคนเราจะมีท่อเชื่อมจากคอไปหาหูชั้นกลาง เรียกว่าท่อยูสตาเชียน (Eustachian tube) ถ้าท่อนี้เปิดอยู่ก็ไม่มีปัญหา ลมในหูกับลมนอกหูมีความดันเท่ากัน แต่ถ้าถ้าท่อนี้ไม่เปิด เช่นเวลามันบวมเพราะเป็นหวัด หรือเวลาอยู่บนที่สูงที่ความกดอากาศภายนอกต่ำ ความดันในหูกับนอกหูจะไม่เท่ากัน ทำให้เจ็บหู หูอื้อ การแก้ไขก็คือต้องทำให้ท่อนี้เปิดให้ได้ ซึ่งทำได้หลายวิธีโดย

Otovent ให้เด็กเป่าลูกโป่งด้วยจมูกข้างเดียว

     วิธีที่ 1. Otovent กรณีเป็นเด็ก ให้ไปซื้ออุปกรณ์หลอกเด็กชื่อ Otovent ผมไม่แน่ใจว่าเมืองไทยมีขายหรือเปล่าแต่สมัยอยู่เมืองนอกมักแนะนำให้พ่อแม่เด็กไปซื้อมาใช้บ่อย ถ้าเมืองไทยไม่มีคุณก็ให้สามีคุณประดิษฐ์ขึ้นก็ได้ ผมเอารูปมาให้ดูด้วย ส่วนประกอบของมันก็มีแท่งกลวงไว้เสียบเข้าไปในจมูกรูหนึ่ง ปิดอีกรูหนึ่งไว้ แล้วให้เด็กเป่าลมออกทางท่อนั้นให้ลูกโป่งโป่งออก ลมที่อัดในรูจมูกจะเข้าไปเปิดท่อยูสเตเชียนให้หายเจ็บหูได้

Ear Popper

     วิธีที่ 2. Ear Popper ถ้าเป็นเด็กโตที่อายคนไม่ยอมเป่าลูกโป่ง ให้ใช้อุปกรณ์อีกอย่างเรียกว่า Ear Popper มันเป็นคล้ายแท่งยานัตถ์มีกระเปาะและมีปุ่มให้บีบ วิธีใช้ก็คือเสียบแท่งเหมือนจะนัตถ์ยาเข้าไปในรูจมูกข้างหนึ่ง ปิดจมูกอีกข้างหนึี่ง แล้วบีบปุ่มไล่ลมเข้าจมูกให้เกิดเสียงดัง ป๊อก ทำซ้ำหลายๆครั้งได้จนหายเจ็บหู

     วิธีที่ 3. หาว ใช่หาวนอนนั่นแหละ ไม่ง่วงก็พยายามหาว ยิ่งหาวบ่อยท่อยูสตาเชียนก็ยิ่งเปิด แล้วก็จะหายเจ็บหู

     วิธีที่ 4. กลืน กลืนอะไรก็ได้ ไม่มีอะไรจะกลืนก็กลืนน้ำลาย กลืนน้ำลายไม่เป็นหรือไม่มีน้ำลายจะกลืนก็จิบน้ำ เป็นการช่วยให้ท่อยูสตาเชียนเปิดเช่นกัน

     วิธีที่ 5. เคี้ยวหมากฝรั่ง จุดประสงค์ก็เพื่อให้ได้กลืนน้ำลายบ่อยๆนั่นแหละ

     วิธีที่ 6. เบ่งขึ้นบน (Valsalva maneuver) วิธีทำคือหายใจเข้าลึกๆ เอานิ้วมือบีบจมูกให้รูจมูกปิดทั้งสองข้าง แล้วเบ่งเหมือนเบ่งอึ แต่เบ่งขึ้นข้างบน อย่าเบ่งลงล่างนะเดี๋ยวจะดังป๊าด เหมือนเป่าลมขึ้นหาจมูกที่ปิดไว้ เป่าเบาๆ อย่าเป่าแรงและอย่าไอทั้งๆที่จมูกปิดอยู่ เดี๋ยวแก้วหูแตกจะหาว่าหมอสันต์ไม่เตือน

     วิธีที่ 7. ปิดจมูกแล้วกลืน (Toynbee maneuver) วิธีทำคือเอานิ้วมือบีบจมูกให้รูจมูกปิดทั้งสองรู เม้มปากปิดให้สนิท แล้วกลืนลมในปากลงไปในท้อง ถ้ากลืนไม่เป็นก็ให้อมน้ำไว้ในปากสักหน่อยก่อน แล้วปิดจมูกกลืนน้ำนั้นลงไป

     วิธีที่ 8. ต๊อกลิ้น (Frenzel maneuver) วิธีทำคือเอานิ้วบีบจมูกให้รูจมูกปิดทั้งสองรู เม้มปากปิดให้สนิท แล้วเอาลิ้นดันเพดานแล้วต๊อกลิ้นให้เกิดเสียง ต๊อก ต๊อก

     วิธีที่ 9. ไปซื้อที่อุดรูหูแบบพิเศษ (special earplugs) ที่โฆษณาว่าควบคุมลมไม่ให้เข้าออกรูหูได้ วิธีนี้ผมไม่รู้ว่าได้ผลหรือเปล่านะ เพราะวงการแพทย์ก็ไม่เคยทำวิจัยอุปกรณ์ชนิดนี้ไว้ แต่ก็ลองดูได้ เพราะไม่มีความเสี่ยงอะไร

     ไล่ไปไล่มาก็ได้ตั้งเก้าวิธีแล้วนะเนี่ย ไม่รู้ว่าครบถ้วนทุกวิธีที่มนุษย์รู้หรือยัง รู้แต่ว่าครบถ้วนเท่าที่หมอสันต์รู้แล้ว ซึ่งคุณก็ต้องการแค่นั้นไม่ใช่หรือ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์