สวัสดีค่ะอาจารย์
ตอนนี้เครียดมากๆนอนไม่หลับมาประมาณ 6เดือนแล้วค่ะ อายุ45 ปีสูง165ซม.หนัก53กก.ผ่าตัดมดลูกและรังไข่ออกทั้งหมดเมื่อปี59 เนื่องจากเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่และมีพังพืดหนาเดือนที่ได้รับการผ่าตัดคือมีอาการปวดท้องมากและมีเลือดออกทุกวันประมาณเกือบเดือนปวดท้องมากทั้งกินและฉีดยาไม่ดีขึ้นหมอเลยบอกให้ผ่าตัดแต่ไม่แนะนำอะไรมากผ่าเสร็จก็บอกว่าหมอตัดรังไข่ออกหมดเลยนะจะได้ไม่มีปัญหาอะไรอีกเราก็ไม่รู้ว่ามันจะมีผลข้างเคียงเยอะขนาดนี้(ผลตรวจชิ้นเนืี้อปกติ)ผ่าตัดผ่านไป7-8เดือนปกติดีเริ่มเดือนที่9-10มีการร้อนๆหนาวๆปวดตามข้อกระดูกลั่นไปทั้งตัวแขนชาจากต้นคอบ่าไปถึงปลายนิ้วไปพบหมอที่เคยผ่าตัดหมอแนะนำให้กินแคลเซียมและฮอโมนเอสโตรเจนแต่อาการไม่ดีขึ้นปวดหัวมากและมีอาการจะเป็นลมวูบตลอดเลยไปหาหมอที่ใหม่หมอตรวจCT scanให้ไม่พบอะไรผิดปกติหมอจัดยา inderal10mg กับ fluotine20mgมากินกินแล้วมีการเบลอๆซึมๆกินได้3อาทิตย์อาการชาแขนดีขึ้นคุณหมอนัดตรวจติดตามอาการบอกคุณหมอว่ากินยาแล้วมีอาการอะไรบ้างคุณหมอเลยจัดยาให้ใหม่เป็น alpazolam0.5mg กับ synflex275mg
สรุปลองเสริชหาข้อมูลดูมันเป็นยาประเภทรักษาอาการซึมเศร้าย้ำคิดย้ำทำเลยสงสัยตัวเองว่าเป็นโรคอะไรแน่ก็กินๆไปเริ่มนอนได้น้อยลงจากเคยหลับน้ำลายยืดรวดเดียวจาก3ทุ่มกว่ายันตี5 ก็เริ่มเป็น4ทุ่มตื่นตี2 4ทุ่มตื่นเที่ยงคืน 4 ทุ่มตื่น5ทุ่มกว่าและเป็นการนอนแบบไม่หลับสนิทจะเหมือนสัปปะหงกมากกว่าจากนั้นก็จะนอนผลิกไปมาประมาณตี4ก็จะเคลิ้มๆแต่ไม่หลับสนิทเป็นแบบนี้เดือนกว่าแฟนว่าสงสัยต้องไปหาจิตแพทย์มั้งก็ไปหานะได้ยา fluoxitine20mg กับ clonazepam0.5mgมากินอีกเลยไม่กิน fluoxutin แต่ลองกิน clonazipam ดูปรากฏว่านอนหลับได้ยาวขึ้นแต่ปวดหัวมากๆในตอนเช้ากินได้1เดือนก็รู้สึกว่าไม่หลับอีกแล้วนอนได้2-3ชม.นอนแบบหลับๆตื่นๆเลยกินยาclona เพิ่มจาก5ทุ่มอีก1เม็ดก็ประมาณตี2ก็จะตื่นอีกสังเกตจะตื่นเพราะฝันร้ายและอาการร้อนๆหนาวๆและต้องเพิ่มยาขึ้นเรื่อยๆเป็นละคืนละ4-5เม็ดตอนเช้าก็ปวดหัวมากๆกินยาแบบนี้ประมาณ2อาทิตย์ก็คิดว่าตายแน่ๆเลยเลิกกินพอเลิกกินไม่ได้นอนเลย2คืนยันสว่างคืนที่3ก็จะนอนได้ประมาณ2-3ชม.แบบหลับๆตื่นๆมันทรมานมากเหมือนจะตายกระวนกระวายหงุดหงิดโมโหร้ายกลายเป็นคนดุร้ายเขวี่ยงปาข้าวของรู้สึกอะไรขวางหูขวางตาไปหมดทั้งที่เป็นคนรักของเสียดายของนะกลายเป็นคนละคนมีอาการนอนแบบนี้ประมาณ1เดือนหลังจากหยุดยา ก็เริ่มดีขึ้นคือพอรู้สึกหงุดหงิดก็จะสูดลมหายใจลึกๆแล้วไปทำอะไรให้ลืมๆมันเสียก็ช่วยได้แฟนเลยลองหาพวกยาสมุนไพลมาให้กินประมาณ3เดือนก็ไม่ดีขึ้นอะไรใครว่านอนหลับดีก็ลองหมดก็ไม่ดีขึ้นยังนอนหลับๆตื่นๆอยู่ตอนนี้ลองไปฝังเข็มได้5ครั้งและกินสมุนไพรจีนทีี่หมอจัดให้ด้วย(ฝังเข็มอาทิตย์ละครั้ง)อาการแขนชา ร้อนๆหนาวๆ และท้องผูกหายไปแล้ว(หยุดยาสมุนไพรและวิตามินบำรุงต่างๆทุกอย่าง1เดือนก่อนฝังเข็ม)คาดว่าจะลองการรักษานี้สัก3เดือนถ้ายังไม่หลับสบายดีว่าจะลองรักษากับการแพทย์เวชศาตร์ชลอวัยตามโฆษณาต่างๆ(อีกแล้ว)เป็นทางออกสุดท้ายแล้วถ้าไม่ดีขึ้นก็ปล่อยให้มันเหี่ยวเฉาตายไปเถอะ เรียนปรึกษาอาจารย์ว่าควรจะรักษาอาการนอนไม่หลับนี้แนวทางไหนได้ผลดีมันทรมานมากถ้าวันไหนสัปปหงกได้1ชม.กว่าตอนเช้ามันจะปวดหัวมากและก็มีอาการหงุดหงิดงี่เง่าแต่ก็จะทำเป็นไม่สนใจมันสูดหายใจลึกๆแต่คนใกล้ชิดก็จะรู้สึกได้ว่าเราเปลี่ยนไปไม่ค่อยสนุกเหมือนเดิมดูแบบเฉาๆไปหน่อยๆ     เครียดบ้างตามประสาคนยังไม่บรรลุค่ะแต่ไม่ถึงกับหมกหมุ่น เป็นคนออกกำลังกายประจำยกเวทกระโดดตบตอนเช้าตอนเย็นวิ่งเหยาะๆ2-3โลวันอาทิตย์ได้เยอะหน่อย2รอบสวนหลวงเหล้าบุหรี่กาแฟไม่มีอาหารค่อนข้างใส่ใจกินผักผลไม้ เน้นปลากับอกไก่มีบ้างนานๆทีอาหารขยะ แป้งๆทอดๆมันรบกวนอาจารย์ช่วยแนะนำด้วยค่ะ
ขอบคุณมากๆค่ะ
(ชื่อ)……….
ส่งจากอุปกรณ์ Samsung ส่วนตัว

………………………………………………………

ตอบครับ

     1. เอาการวินิจฉัยก่อนนะ อาการทั้งหมดที่คุณเป็นนี้ภาษาแพทย์เรียกว่าภาวะเปลี่ยนผ่านช่วงหมดประจำเดือน (menopausal transition – MT)  ซึ่งในกรณีของคุณเกิดขึ้นกระทันหันจากการตัดมดลูกและรังไข่ออกทิ้งแบบยกยวง

    2. ที่นี้ว่าถึงวิธีการรักษา MT ของวงการแพทย์ ก็มีไม่เด็ดอยู่สามสี่ไม้ คือ

     (1) การใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนทดแทน ซึ่งคุณก็ได้แล้ว

     (2) การใช้ยาที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทกลาง เช่นยาคลายกังวล ยาต้านซึมเศร้า ยานอนหลับ ซึ่งคุณก็ได้แล้ว

     (3) การรักษาด้วยจิตบำบัด หรือ talk therapy ซึ่งทั้งสามีคุณก็ดี ทั้งจิตแพทย์ก็ได้ ก็ได้ทำไปบ้างแล้ว
   
     (4) ยังมียาอีกตัวหนึ่งซึ่งเป็นยาใหม่ที่ออกฤทธิ์ลดการหดตัวของหลอดเลืือดชื่อ paroxetine mesylate (Brisdelle) ซึ่งอย.สหรัฐเป็นยาที่ไม่ใช่ฮอร์โมนตัวเดียวที่อย.สหรัฐอนุมัติให้ใช้รักษาอาการเปลี่ยนผ่านช่วงหมดประจำเดือนได้ คุณจะลองก็ไม่เสียหลาย
   
     ที่คุณพูดถึงเวชศาสตร์ชลอวัยนั้นไม่มีความวิเศษอะไรนอกเหนือจากสี่ข้อข้างต้น อาจจะมีการตำวิตามินให้คุณกินในราคาแพงๆซึ่งยังไม่มีหลักฐานวิทยาศาสตร์แม้แต่ชิ้นเดียวที่ยืนยันว่ามันจะช่วยคุณได้นะ

     ส่วนไม้เด็ดอื่นๆที่ไม่ใช่ของวิทยาศาสตร์การแพทย์เช่นสมุนไพร ฝังเข็ม อันนั้นผมไม่มีความรู้ จึงโนคอมเม้นท์

    3. ถามว่าอาการทรมานร้อนร้ายนี้มันจะคงอยู่ไปตราบนิรันดรหรือว่ามันจะหายได้ ตอบว่าอะไรที่เกิดขึ้นมาได้ ก็หายไปได้ หิ หิ ไม่ได้กวนโอ๊ยนะ มันเป็นสัจจธรรมจีจี

    4. ถามว่ามีวิธีที่จะทำให้มันหายไปเร็วๆได้ไหม ตอบว่านอกจากสี่วิธีข้างต้นแล้ว วงการวิทยาศาสตร์การแพทย์ยังไม่ทราบวิธี

    5. ถามว่าถ้าไปปฏิบัติธรรมนั่งสมาธิวิปัสนา อาการจะลดลงไหม ตอบว่าการปฏิบัติธรรมนั่งสมาธิวิปัสนาไม่สามารถลดอาการใดๆของร่างกาย (body symptom) ลงได้หรอก เพราะว่าโรคภัยไข้เจ็บที่มีต่อร่างกายก็ดี อาการต่างๆที่เกิดขึ้นกับร่างกายก็ดี มันเกิดขึ้นด้วยเหตุของมัน ถ้ามีเหตุมันก็เกิด ถ้าเหตุดับมันก็ดับ อามิตตาภะ..พุทธะ มันเป็นอย่างนี้แหละโยม มันไม่ได้เกี่ยวอะไรกับการจะปฏิบัติหรือไม่ปฏิบัติธรรม แต่การปฏิบัติธรรมนั่งสมาธิวิปัสนามันอาจจะช่วยให้คุณยอมรับยอมแพ้อาการเหล่านี้ได้เก่งขึ้น ซึ่งจะมีผลให้ความทุกข์ร้อนทุรนทุรายของคุณลดลง เพราะความทุกข์ทุรนทุรายจากอาการของร่างกายนั้นล้วนเกิดจากความคิดต่อยอด ไม่ได้เกิดจากอาการตรงๆหรอก

     6. ถามว่าถ้าตัวหมอสันต์เป็นงี้บ้างจะทำไง อ้าว.. ไหงจะให้หมอสันต์เป็นหญิงหมดประจำเดือนซะแล้ว แต่เอาเถอะ ผมตอบให้ได้ ถ้าผมเป็นหญิงที่หมดประจำเดือนตั้งแต่ยังสาวอยู่อย่างคุณเนี่ยนะ สิ่งที่ผม..เอ๊ย หนูจะทำก็คือ

     (1.) หนูจะบอก ผ. ของหนูว่าอยากจะไปมีกิ๊กที่ไหนก็ไปเถอะนะอย่ามายุ่งกับหนูนะ ไม่งั้นถูกถีบไม่รู้ด้วย ทั้งนี้จนกว่าหนูจะกลับมามีมู้ดเอง

     (2) หนูจะดูแลตัวเองให้มีสุขภาพดีเป็นปฐมไว้ก่อน กินอาหารพืชเป็นหลักให้หลากหลาย ขยันออกกำลังกาย และพักผ่อนให้เพียงพอแม้จะนอนไม่หลับ แต่ก็จะพักผ่อนในรูปแบบอื่นๆที่ใกล้เคียงกับการนอนหลับให้มากพอ

     (3) หนูจะใช้วิกฤตินี้ให้เป็นโอกาส คือจะใช้อาการทั้งหลายของร่างกายที่ระดมมากันพร้อมหน้าตอนนี้เป็นเครื่องมือในการฝึกเวทนานุสติปัฐฐานหรือการวางความคิดด้วยวิธีตามดูอาการของร่างกาย โธ่ พวกคนที่เสียเงินให้หมอสันต์ไปเข้าแค้มป์รีทรีตทางจิตวิญญาณเขามีปัญหาฝึกวิชานี้ไม่ได้กันเพราะเวลาครูบอกให้ใช้อาการของร่างกายแต่เขาหาอาการของร่างกายไม่เจอ แต่นี่หนูมีอยู่เพียบจะเอาอาการอะไรละ หนูจึงจะฝึกเวทนานุสติปัฐฐาน นอนไม่หลับหนูก็นอนสมาธิ นอนสมาธิเบื่อหนูก็นั่งสมาธิ นั่งสมาธิเบื่อหนูก็ลุกขึ้นมาเดินจงกลม หนูจะยอมรับมัน หนูจะเรียนรู้ที่จะอยู่กับอาการทั้งหลาย ยอมรับยอมแพ้ต่ออาการทุกอย่างที่มันประดังเข้ามา ไม่ขับไสไล่ส่ง จะอยู่กับมัน จดจ่อรู้จักมันให้ลึกละเอียดยิ่งขึ้น อาศัยมันเป็นเครื่องวางความคิด และอาศัยพลังงานจากมันมาเป็นพลังงานขับเคลื่อนชีวิตหนู

     7. ถามว่าการตัดมดลูกรังไข่ยกยวงและมีอาการหมดประจำเดือนหนักหนาสาหัสแบบนี้จะทำให้กลายเป็นคนกามตายด้านมีเซ็กซ์ไม่ได้ตลอดไปเลยไหม ฮี่ ฮี่ แพทย์คนอื่นส่วนใหญ่อาจจะตอบว่าเลิกคิดถึงเซ็กซ์ได้แล้ว เวลาของคุณหมดแล้ว แต่หมอสันต์ตอบว่าไม่ใช่หรอกครับ ความรู้สึกทางเพศจะเกิดหรือไม่เกิด เมือกและสารคัดหลั่งในช่องคลอดจะออกมาหรือไม่ออก มันมีปัจจัยกำหนดมากมาย ไม่ใช่มีแต่การมีหรือไม่มีรังไข่อย่างเดียว แล้วว่าที่จริงฮอร์โมนเอสโตรเจนนี้ไม่มีรังไข่ร่างกายก็ผลิตที่อื่นได้ มีผู้ที่ผมรู้จักคนหนึ่งเป็นผู้ที่ตัดรังไข่ยกยวงแบบคุณนี้ อายุก็ประมาณคุณนี้แหละ เธอก็ปล่อยวางเรื่องเซ็กซ์ไปหมดแล้วด้วยความปลง แต่ครั้นเธอไปอยู่สำนักนางชีตั้งอกตั้งใจปฏิบัติธรรมกะเอาดีทางหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด วันหนึ่งเธอกลับมาเล่าว่าพอจิตใจดีมีเมตตามากถึงระดับหนึ่งกกน.ของเธอก็ “แฉะ” ขึ้นมาอีกเพราะมันมีความรู้สึกทางเพศกลับขึ้นมามากผิดปกติ เธอไม่ยอมรับมันเพราะเธอจะไปหลุดพ้น แต่มันก็ยังไม่วายตามไปเล่นงานเธอในความฝัน ดู..ดู๊มัน ดังนั้นคุณไม่ต้องไปกังวลว่าความรู้สึกทางเพศจะกลับมาหรือไม่กลับมา อยู่กับสาระพัดอาการนี่ไป ดูเชิงมันไป มันไม่กลับก็อยู่แบบมันไม่กลับ ถ้ามันกลับมาก็ค่อยมาดูอีกทีว่าจะรับมือกับมันแบบไหน

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์