เรียนคุณหมอสันต์
ผมอายุ 64 ปี นน. 85 กก. สูง 165 ซม. เป็นเบาหวาน ไขมันสูง ต่อมลูกหมากโต กินยาไวอากราประจำ ไปรับการบำบัดสุขภาพของเพศชายด้วยวิธีทำช็อกเวฟ ที่คลินิก… โดยคุณหมอ… ซึ่งแพทย์ให้ข้อมูลว่าช็อคเวฟจะช่วยกระตุ้นการสร้างหลอดเลืิอดแดงใหม่ๆให้อวัยวะเพศ จ่ายเงินไป 3 หมื่นบาท หลังจากนั้นมีอาการปัสสาวะแล้วเจ็บและปัสสาวะออกน้อย ตรวจ PSA ได้ 11 ก่อนหน้านั้นผมเคยตรวจ PSA ได้ 7 และแพทย์ได้ทำการตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากไปตรวจแล้วพบว่าปกติดีไม่มีมะเร็ง คราวนี้แพทย์แนะนำให้ทำ MRI ของต่อมลูกหมากเพื่อดูว่ามีก้อนอะไรหรือไม่ ผมอยากจะปรึกษาคุณหมอสันต์ว่าที่ PSA สูงนี้มันเกี่ยวกับช็อคเวฟหรือไม่ ผมควรจะเดินหน้าตรวจเอ็มอาร์ไอ.และตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากซ้ำไหม และอยากแอบถามคุณหมอสันต์ว่าช็อคเวฟนี้มันปลุกนกเขาได้จริงไหม
ขอบพระคุณครับ

……………………………………………

ก่อนจะตอบคำถามของคุณขอเกริ่นให้ท่านผู้อ่านท่านอื่นฟังก่อนว่าช็อกเวฟรักษาโรคนกเขาไม่ขัน (Low-intensity extracorporeal shock wave therapy หรือ LI-ESWT) คือการใช้อุลตร้าซาวด์ส่งคลื่นเสียงผ่านผิวหนังและบริเวณรอบโคนขององคชาติโดยวิธีเอาหัวส่งคลืนเสียง (transducer) จ่อและกวาดไปบนผิวหนังให้คลื่นเสียงเข้าไปสร้างการสั่นสะเทือนเนื้อเยื่อข้างใน ด้วยความเชื่อว่าการทำเช่นนี้จะทำให้นกเขาที่ไม่ค่อยขยันกลับขันขึ้นมาได้

โอเค. ทีนี้มาตอบคำถาม

     1. ถามว่า PSA สูงนี้มันเกี่ยวกับช็อคเวฟหรือไม่ ตอบว่าเกี่ยวสิครับ เพราะ PSA เป็นโปรตีนหรือแอนติเจนซึ่งจะสูงขึ้นหากมีการบาดเจ็บ หรือการอักเสบที่บริเวณต่อมลูกหมากและรอบๆอวัยวะเพศ อุลตร้าซาวด์แบบช็อคเวฟทำให้เกิดการบาดเจ็บของท่อปัสสาวะและบริเวณรอบๆรวมทั้งอัณฑะและต่อมลูกหมากได้ และหลังการบาดเจ็บก็จะมีอาการอักเสบของต่อมลูกหมากตามมา (prostatitis) ซึ่งเป็นกระบวนการปกติของร่างกายที่พยายามจะแก้ไขการบาดเจ็บ จึงทำให้ PSA สูงได้

     2. ถามว่าควรจะเดินหน้าตรวจเอ็มอาร์ไอ.หรือตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากไหม ตอบว่าคุณมีทางเลือกสามทางคือ
    (1) เดินหน้าเลยตามแพทย์แนะนำ
    (2) ดูเชิงไปก่อน รอสักสามเดือนให้การอักเสบจากช็อกเวฟทุเลาแล้วค่อยไปตรวจ PSA ซ้ำใหม่ ถ้าสูงยิ่งกว่าเดิมก็ค่อยเดินหน้า
    (3) ไม่ทำอะไรทั้งนั้น โยนผล PSA ทิ้งตะกร้าไปเสียตราบใดที่คุณยังฉี่ออกได้ปกติ

    ทั้งสามทางเลือกนี้ ทางเลือกที่ (1) เป็นทางเลือกที่มีความเสี่ยงมากที่สุดและมีโอกาสเจ็บตัวฟรี เพราะการตรวจเพิ่มเติมและตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากปกติจะทำก็ต่อเมื่อมีหลักฐานชวนให้สงสัยว่าเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก แต่ตอนนี้มีเหตุให้ PSA สูงอีกเหตุหนึ่งโต้งๆชัวร์ๆคือการทำช็อกเวฟ อย่างใจร้อนที่สุดที่พึงทำคือควรเลือกทางเลือกที่ (2) คือรอจนการบาดเจ็บจากช็อกเวฟจบสนิทก่อน 3-6 เดือนโน่นแหละ แล้วค่อยไปตรวจ PSA ซ้ำ ถ้ายังสูงค่อยว่ากัน

     แต่ถ้าตัวหมอสันต์เองเป็นคนไข้ ผมจะเลือกทางเลือกที่ (3) คือโยนผล PSA ทิ้งไปเลย ไม่ตรวจซ้ำด้วย และจะตัดสินใจอนาคตของผมจากอาการอย่างเดียว หากอาการปัสสาวะขัดมันรุนแรงใช้ยาอะไรก็ไม่เวอร์คโน่นแหละผมจึงจะยอมทำอะไร ทำอะไรเนี่ยผมหมายความว่ายอมรับการผ่าตัดทะลวงต่อมลูกหมาก (TUR)

     ทั้งสามทางเลือกนี้ อัตรารอดชีวิตในระยะยาวล้วนไม่แตกต่างกัน คุณชอบแบบไหนก็เลือกแบบนั้น

     2. ถามว่าการทำช็อกเวฟเจ้าจุ๊ดจู๋จะช่วยรักษาโรคนกเขาไม่ขันได้ไหม ตอบว่าเออ..อ มาถามเอาอะไรป่านนี้ละ แต่เอาเถอะคุณถามผมก็จะตอบ ผมจะตอบจากงานวิจัยแบบสุ่มตัวอย่างเปรียบเทียบซึ่งบังเอิญมีผู้ทำไว้งานเดียวในเรื่องนี้ งานนี้ตีพิมพ์ในวารสาร The Journal of Sexual Medicine เมื่อปีกลาย (งานวิจัยอื่นๆล้วนเป็นหลักฐานระดับต่ำกว่า คือไม่ได้สุ่มตัวอย่างแบ่งกลุ่มเปรียบเทียบ ผมจึงไม่ใช้) โดยในงานวิจัยนี้เขาเอาผู้ชายเป็นโรคนกเขาไม่ขันมา 126 คน เอามาจับฉลากแบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งทำช็อกเวฟจริง อีกกลุ่มหนึ่งทำช็อกเวฟหลอกๆ คือทำทีเป็นเอาเข้าห้องผ่าตัด เปิดผ้าเอาเครื่องอะไรไปลูบๆรอบๆเจ้าจุ๊ดจู๋เหมือนการทำช็อกเวฟจริง แต่ไม่ได้ทำจริง ทำแค่หลอกให้คนไข้ตายใจว่าทำจริงเท่านั้น ทำช็อกเวฟกันไปห้าครั้ง ผลการวิจัยปรากฎว่ากลุ่มทำช็อกเวฟหลอกได้คะแนนความคึกคักปึ๋งปั๋ง (IIEF-EF score) ถึงระดับใช้งานได้ 38% ส่วนกลุ่มที่ทำช็อกเวฟจริงได้ 37% แปลไทยให้เป็นไทยก็คือการทำช็อกเวฟเพื่อรักษาโรคนกเขาไม่ขัน ได้ผมไม่แตกต่างจากการทำอะไรหลอกๆเลยสักกะจี๊ด..ด เดียว

     “แป่ว..ว…ว”

     3. ข้อนี้คุณไม่ได้ถามหรอก แต่ผมบอกให้เอาบุญนะ ถ้าคุณอยากให้นกเขาของคุณคึกคัก คุณไม่ต้องไปทำช็อกเวฟช็อกแว้บอะไรหรอก แค่คุณตั้งใจจัดการโรคเบาหวานและไขมันในเลือดสูงของคุณซี่งเป็นปฐมเหตุให้หลอดเลือดแดงที่เจ้าจุ๊ดจู๋ตีบตันให้ดี โดยลดอาหารเนื้อสัตว์ลง กินอาหารพืชเป็นหลักแบบมีไขมันต่ำให้มากขึ้น ออกกำลังกายอย่างเอาเป็นเอาตาย ลดน้ำหนักไปให้ได้สักสิบกก. หรือจะให้ดีสักยี่สิบกก.ก็ยิ่งหรู แล้วผมพนันร้อยเอาขี้หมาก้อนเดียวว่าเจ้าจุ๊ดจู๋ของคุณจะต้องกลับมาคึกคักแน่นอน

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Fojecki LG, Tiessen S. Osther PJS. Effect of Low-Energy Linear Shockwave Therapy on Erectile Dysfunction—A Double-Blinded, Sham-Controlled, Randomized Clinical Trial. J Sex Med. 2017 Jan;14(1):106-112. doi: 10.1016/j.jsxm.2016.11.307.