Latest

ช็อกกันทั้งบ้าน กำลังใจไม่เหลือแล้ว

สวัสดีค่ะคุณหมอ
   หนูเคยสอบถามคุณหมอเมื่อต้นปีเรื่องที่แฟนเป็นมะเร็งที่ไตและได้ตัดไตไปแล้ว หมอบอกระยะ ที่ 1 ล่าสุดตรวจติดตามครบ 6 เดือนลามมาที่ปอด คุณหมอบอกเป็นระยะ 4 เลย ไม่มีทางรักษาให้เตรียมตัว เตรียมใจ แต่มียาทาร์เกต แต่ไม่รู้จะได้ผลมั้ย ตอนนี้กำลังใจแทบไม่เหลือค่ะ มีลูกอีกสองคนที่พึ่งคลอด อยากถามคุณหมอว่า ตอนนี้ยังพอมีความหวังอะไรบ้างมั้ยค่ะ หรือเราไม่มีเลยจริงจริง ตอนนี่รักษาที่ …  แฟนยังดูปกติทุกอย่างไม่เหมือนคนป่วยเลย ช็อคทั้งบ้าน

……………………………………….

ตอบครับ

     ประเด็นที่ 1. ธรรมชาติของมะเร็งไต มันเป็นมะเร็งที่ผูกสัมพันธ์กับระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายอย่างลึกซึ้ง จนหมอเรียกมันว่าเป็น immunology tumor คือเนื้องอกที่เกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน และมีหลักฐานชัดเจนทางการแพทย์ว่ามะเร็งไตไม่ว่าระยะไหนสามารถหายได้ด้วยตัวของมันเอง

     ในแง่ของการสนองตอบต่อวิธีการรักษา วิธีรักษามะเร็งไตที่ได้ผลแน่ชัดมีอย่างเดียวคือการผ่าตัดเท่านั้น การฉายแสงไม่ใช่วิธีรักษามะเร็งไต เคมีบำบัดรวมทั้งยาทำลายเป้า (target therapy) มีประสิทธิผลในการลดความก้าวหน้าของโรคเมื่อมะเร็งแพร่กระจายไปแล้วเพียง 15% ของผู้ป่วยที่ใช้ครับ
   
     ในแง่ของความรุนแรงของการแพร่กระจายไปอวัยวะอื่น เวลานับคะแนนการพยากรณ์โรค ทางการแพทย์จะให้คะแนนต่ำลงเมื่อมีการแพร่กระจายไปต่างอวัยวะ แต่จะยกเว้นไม่นับปอดนะ เพราะมะเร็งไตที่แพร่กระจายไปเฉพาะปอดเท่านั้น มีการพยากรณ์โรคดีกว่ามะเร็งไตที่แพร่กระจายไปอวัยวะอื่น

     ประเด็นที่ 2. ความหมายของแต่ละระยะ (staging) ของมะเร็งไต ข้อมูลทางการแพทย์เป็นดังนี้

      ระยะที่ 1 ก้อนมะเร็งจำกัดอยู่ในไตข้างเดียว ขนาดไม่เกิน 7 ซม. มีอัตรารอดชีวิตในห้าปี 94% หลังการผ่าตัด

      ระยะที่ 2 ก้อนมะเร็งจำกัดอยู่ในไตข้างเดียว แต่ขนาดใหญ่เกิน 7 ซม. มีอัตรารอดชีวิตในห้าปี 79% หลังการผ่าตัด

      ระยะที่ 3 มะเร็งรุกออกข้างเนื้อไตไปถึงหลอดเลือดดำหรือต่อมหมวกไตหรือเนื้อเยื่อรอบไตแต่ยังไปไม่เกินพังผืดเหนียวหุ้มไต (gerota fascia) หรือมะเร็งยังไม่รุกออกข้างเนื้อไต แต่แพร่ไปต่อมน้ำเหลืองใกล้ๆแล้ว ระยะนี้มีอัตรารอดชีวิตในห้าปี 42%

      ระยะที่ 4 ระเร็งแพร่กระจายออกไปยังอวัยวะอื่นแล้ว มีอัตรารอดชีวิตในห้าปี 11 – 20%

     ประเด็นที่ 3. มีความหวังอะไรเหลืออยู่ไหม ตอบว่าหมอสันต์ไม่ค่อยชอบบอกให้คนไปยุ่งกับความหวังมากนะครับ แต่หากจะเจาะถามว่ามีความหวังเหลือไหม ตอบว่ามีสิครับ

     หนึ่ง ก็คือระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายไง ระบบนี้ท่านทำงานแบบบัดเดี๋ยวใส่เกียร์ถอย บัดเดี๋ยวใส่เกียร์เดินหน้า มะเร็งไตมีความสัมพันธ์กับระบบถูมิคุ้มกันอย่างลึกซึ้ง และมะเร็งไตทุกระยะหายเองได้ด้วยการเปลี่ยนการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ระบบภูมิคุ้มกันมีความสัมพันธ์กับระบบสมองและประสาท ผ่านหลายกลไก รวมทั้งกลไกการทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติ กลไกการเชื่อมต่อตรงระหว่างระบบประสาทกับเม็ดเลือดขาว และกลไกการส่งโมเลกุลข่าวสารจากสมองไปยังเม็ดเลือดขาว ทำให้การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันผูกสัมพันธ์กับความคิดและความเครียด หมายความว่ายิ่งคิดลบ ยิ่งเครียด มะเร็งยิ่งลุกลาม ยิ่งคิดบวกและผ่อนคลาย มะเร็งยิ่งมีโอกาสหายเองมากขึ้น

     สอง ก็คืออาหาร วงการแพทย์ทราบความสัมพันธ์ของอาหารกลุ่มเนื้อของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (เนื้อหมูเนื้อวัว) โดยเฉพาะอย่างยิ่งเนื้อในรูปแบบที่ถูกปรับแต่งถนอมเช่นไส้กรอก เบคอน แฮม กับการเป็นมะเร็ง และทราบความสัมพันธ์ของสารต้านอนุมูลอิสระที่ได้จากพืชกับการหายของมะเร็ง ยาเคมีบำบัดและยาทำลายเป้าเกือบทั้งหมดก็พัฒนามาจากโมเลกุลของพืช ดังนั้นอาหารพืชที่หลากหลายจึงเป็นยารักษามะเร็ง คนเป็นมะเร็งจึงควรกินพืชให้หลากหลายเข้าไว้ ทั้งหลากหลายในแง่สีสัน ในแง่รสชาติ และในแง่ฤดูกาล พืชอะไรที่แปลกๆที่ใครเขาว่าดีก็หามากินได้นานๆครั้งสลับสับเปลี่ยนหน้ากันไป อย่าไปตะบันกินพืชอย่างใดอย่างหนึ่งอย่างเดียวเพราะจะเป็นช่องทางให้พิษที่เราไม่รู้จักสะสมในตัวได้ ยกเว้นแต่พืชที่มนุษย์ใช้เป็นอาหารประจำวันมานานแล้วเช่นขมิ้นชัน แฟลกซีด อย่างนี้จะกินทุกวันก็โอเค.

     ประเด็นที่ 4. กำลังใจไม่เหลือแล้ว คำว่ากำลังใจนี้มันมีสามนัยยะนะครับ

     นัยยะที่ 1. คือกำลังใจที่เกิดจากการคิดคาดการณ์ถึงสิ่งดีๆว่าจะเกิดขึ้นในอนาคต พูดง่ายๆว่าความหวัง ตรงนี้ผมไม่ให้ราคาเลยนะครับ เพราะมันเป็นเพียงความคิดถึงอนาคตซึ่งไม่ได้มีอยู่จริง มันก็เหมือนกับความกลัวนั่นแหละ ต่างกันที่ความหวังเป็นการคาดการณ์ถึงสิ่งดี ความกลัวเป็นการคาดการณ์ถึงสิ่งเลว แต่ทั้งสองอย่างคาดไปในอนาคตซึ่งไม่มีอยู่จริง ทั้งสองอย่างเป็นตัวพาเราหนีออกจากปัจจุบัน เดี๋ยวนี้ช็อตนี้ต่างหากที่เป็นชีวิตจริง อย่าไปฝันถึงหลักประกันในอนาคต หลักประกัน..บ้า นั่นมันเป็นวลีที่บริษัทประกันคิดขึ้นมาหาเงินจากลูกค้าผู้หลงเชื่อว่าอนาคตมีจริง อนาคตเป็นของที่ไม่มีอยู่จริง ใครจะไปประกันมันได้ว่ามันจะเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ ทุกสิ่งทุกอย่างที่ปรากฎต่อสายตาหรืออายตนะรับรู้ของเรานี้ล้วนอยู่นอกเหนือการควบคุมของเราทั้งสิ้น มันล้วนเกิดขึ้นและดำเนินไปด้วยการประชุมแห่งเหตุซึ่งเราจะไปดลบันดาลอะไรได้น้อยมาก นี่เป็นเหตุผลที่ผมไม่ให้ราคาความหวัง

     นัยยะที่ 2. กำลังใจที่มาจากการยอมรับ ยอมแพ้ ทุกอย่างที่มีอยู่ เป็นอยู่ ในปัจจุบัน การยอมรับทุกอย่างที่มีอยู่เป็นอยู่ ณ ปัจจุบันได้ 100% คือกำลังใจขั้นสูงสุด เพราะเมื่อเรายอมรับยอมแพ้ทุกอย่างที่มีอยู่เป็นอยู่ ณ ปัจจุบันนี้ได้ 100% แปลว่าเราไม่ต้องหนีอะไรแล้ว เราไม่ต้องไปเสาะแสวงหาไขว่คว้าอะไรอีกแล้ว ไม่สนใจอดีตเพราะมันจบไปแล้ว ไม่สนใจอนาคตเพราะมันเป็นแค่จินตนาการที่ไม่มีอยู่จริง และถ้ามันจะมาถึงจริงๆมันมาถึงในรูปของปัจจุบัน เราเอาแต่ปัจจุบันอย่างเดียวก็พอ อยู่กับกิจเฉพาะหน้า ทีละช็อต ทีละช็อต ตอนนี้ลูกกำลังอึใส่ผ้าอ้อม เรากำลังบรรจงเปลี่ยนผ้าอ้อม อยู่กับตรงนี้ ที่นี่ เดี๋ยวนี้ ชีวิตมีแค่นี้ หากมองชีวิตให้เห็นอย่างนี้ กำลังใจก็จะเต็มร้อย

     เมื่อคุณอยู่กับปัจจุบันขณะ ชีวิตจะมีทางเลือกโผล่ขึ้นมาให้คุณเลือกมากมายในแต่ละช็อตแต่ละแว้บของชีวิตที่เดี๋ยวนี้ ต่างจากเมื่อคุณอยู่ในความคิดที่จดจ่อกับอนาคตซึ่งทางเลือกดูจะเหลืออยู่อันเดียว คือเหลือแต่สิ่งที่คุณกลัว ท้ายที่สุด สิ่งที่คุณกลัวก็จะเกิดขึ้นกับคุณจริงๆเพราะความกลัวที่คุณคิดถึงซ้ำซากจะถูกเก็บไว้เป็นความจำ แล้วโผล่กลับขึ้นมาเป็นตัวเลือกให้คุณอีกๆๆในปัจจุบัน โดยที่คุณไม่เคยอยู่ที่ปัจจุบัน คุณไปอยู่เสียที่ในความคิดถึงอนาคต จิตใต้สำนึกจึงเป็นผู้เลือกชีวิตที่ปัจจุบันให้คุณ ซึ่งโดยอัตโนมัติมันจะเลือกให้เป็นไปตามความกลัวที่คุณกรอกหูมันอยู่ทุกวันนั่นแหละ

     นัยยะที่ 3. กำลังใจที่เกิดจากความศรัทธา คำว่า “ศรัทธา” นี้ผมไม่ได้หมายถึงความคาดหมายถึงอนาคตในลักษณะความหวังนะ แต่ผมหมายถึงความเชื่อและไว้วางใจจักรวาลนี้อย่างแน่นแฟ้นลึกซึ้ง คุณไม่ใช่ร่างกายนี้ คุณไม่ใช่ความคิดทั้งๆหลายที่อยู่ในหัวคุณตอนนี้ แต่คุณคือความรู้ตัวที่เฝ้าสังเกตความคิดและร่างกายนี้อยู่ คุณเป็นส่วนหนึ่งของพลังแห่งจักรวาลนี้ หัดไว้ใจจักรวาลนี้เสียบ้าง อะไรจะเกิดก็ให้มันเกิด เพราะทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นมันเกิดขึ้นจากการดลบันดาลของจักรวาลที่มีคุณเป็นส่วนหนึ่งของมัน พูดง่ายๆว่าจักรวาลนี้เป็นพ่อแม่ที่แท้จริงของคุณ ชีวิตนี้ดำรงอยู่ได้เพราะการเกื้อหนุนจากจักรวาล 100% ไม่ใช่อยู่ได้เพราะคุณยึดมั่นถือมั่นในความดีขยันทำงานเก็บเงินเลี้ยงลูกและปกปักษ์รักษาดูแลตัวคุณ..เปล่าเลย เอาง่ายๆออกซิเจนที่คุณหายใจให้ชีพดำรงอยู่ได้ทุกวินาทีนี้คุณเอามาจากไหน คุณเป็นคนหาเงินซื้อมาเองหรือเปล่า เปล่าทั้งเพ จักรวาลนี้เกื้อหนุนให้คุณ คุณจึงมีชีวิตอยู่ได้ ความศรัทธาก็คือความไว้เนื้อเชื่อใจจักรวาลนี้อย่างไม่มีเงื่อนไข อะไรจะเกิดก็ยอมรับได้ทั้งนั้น สำหรับผู้มีศรัทธา ความกลัวจะเหลือ 0% แล้วชีวิต ณ ขณะนี้คุณต้องการอะไรนอกเหนือไปจากการลดความกลัวให้เหลือ 0% ละครับ

     ศรัทธาทำให้เกิดพลังร่วมจากการที่คุณรู้สึกว่าคุณเป็นส่วนหนึ่งของจักรวาลนี้เช่นเดียวกับชีวิตอื่นทุกชีวิต พลังนี้ฝรั่งเรียกว่า grace หรือที่ภาษาไทยเรียกว่า “พลังเมตตา” นั่นแหละ พลังนี้มันมีอยู่ทั่วไปทุกหนทุกแห่งประดุจพลังแสงอาทิตย์ ให้คุณเปิดรับเอาพลังนี้เข้ามาสู่ตัวคุณ แล้วเผื่อแผ่มันออกไปให้สิ่งมีชีวิตอื่นๆ ให้ชีวิตของคุณดำเนินไปแบบนี้ แบบที่คุณเป็นส่วนหนึ่งของจักรวาล อย่าไปพยายามแยกส่วนเอาชีวิตของคุณออกมาปกปักษ์รักษาบริหารจัดการหยุมหยิมเองแล้วพยายามที่จะตั้งคอนเซ็พท์ขึ้นมาควบคุมบังคับอะไรในชีวิตให้เป็นไปอย่างที่คุณต้องการ มันเป็นไปไม่ได้ ชีวิตจริงมันมีกลไกสาระพัดเหตุดลบันดาล ถึงเวลาเกิดมันก็เกิด ถึงเวลาตายมันก็ตาย ตอนนี้ยังไม่ใช่เวลาตาย แต่เป็นเวลาใช้ชีวิตก็ใช้ชีวิตไป ให้คุณดูตัวอย่าง นก หนู แมว หมา กา ไก่ ว่ามันใช้ชีวิตกันอย่างไร แล้วคุณก็ใช้ชีวิตง่ายๆอย่างนั้น แล้วกำลังใจมันจะมาเต็มร้อยเอง
 
นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม
1. National Comprehensive Cancer Network. NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology.Kidney Cancer. 2014. v.3
2. Campbell SC, Novick AC, Belldegrun A, et al. Guideline for management of the clinical T1 renal mass. J Urol. 2009 Oct. 182(4):1271-9.
3. Jonasch E, Matin S, Wood CG, Pagliaro LC. Renal cell carcinoma. In: Kantarjian HM, Wolff RA, Koller CA, eds. MD Anderson Manual of Medical Oncology. New York, NY: McGraw-Hill; 2006. 757-84.
4. Hu J, Mao Y, White K. Renal cell carcinoma and occupational exposure to chemicals in Canada. Occup Med (Lond). 2002 May. 52(3):157-64. [Medline].
5. Heng DY, Xie W, Bjarnason GA, et al. Progression-free survival as a predictor of overall survival in metastatic renal cell carcinoma treated with contemporary targeted therapy. Cancer. 2010 Nov 18.