(ภาพวันนี้: เข็มเหลือง)

กราบเรียนคุณหมอสันต์

หนูมีพันธุกรรมเป็นเบาหวาน เป็นกันหมดทั้งบ้าน ทั้งแม่และพี่ๆเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์กันหมด ตอนนี้หนูเริ่มตั้งครรภ์ หนูกลัวมากว่าจะเป็นเบาหวาน กลัวจนความสุขจากการจะมีลูกหายไปเลย เปรยกับคุณหมอสูติซึ่งเผอิญเป็นหมอผู้ชายท่านก็ตอบสั้นๆว่าไม่ต้องกลัว เป็นมาผมรักษาได้ หนูอยากถามคุณหมอสันต์ว่าหนูจะหนีพันธุกรรมของตัวเองไม่ยอมเป็นเบาหวานขณะตั้งครรภ์ได้อย่างไร

………………………………………………….

ตอบครับ

มีงานวิจัยหนึ่งซึ่งเพิ่งทำอุ่นๆที่ฟินแลนด์จะตอบคำถามของคุณได้พอดี ในงานวิจัยนั้นเขาเอาหญิงตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงจะเป็นเบาหวานมา 1,000 คน สุ่มตัวอย่างแบ่งเป็นสองกลุ่ม กลุ่มหนึ่งฝากครรภ์และกินอยู่ตามปกติ อีกกลุ่มหนึ่งทำการแทรกแซงด้วยการให้เปลี่ยนการกินอาหารและการใช้ชีวิตดังนี้

1. ให้ออกกำลังกายวันละอย่างน้อย 30 นาที สัปดาห์ละอย่างน้อย 5 วัน หรือวันละ 50 นาทีสัปดาห์ละอย่างน้อย 3 วัน
2. เปลี่ยนอาหารที่เคยกินไปกินผัก ถั่วต่าง ผลไม้ เบอร์รี่ ธัญพืชไม่ขัดสี และกาก ให้มากขึ้น ขณะเดียวกันก็ลดนมและผลิตภัณฑ์จากนมลงเหลือน้อยที่สุด ลดน้ำมันปรุงอาหารลง โดยทำอาหารจานตัวอย่างให้ดูซึ่งหากปรุงตามนั้นจะได้พลังงาน 1600-1800 แคลอรี่ต่อวัน โดยที่พลังงานที่ได้จากอาหารตัวอย่างนี้ประมาณครึ่งหนึ่งเป็นพลังงานจากคาร์โบไฮเดรต 30% จากไขมัน และ 20% จากโปรตีน
3. มีทีมผู้วิจัยซึ่งมีทั้งพยาบาลเบาหวาน นักโภชนาการ และนักออกกำลังกายไปเยี่ยมบ้านทุกสามเดือนและถี่ขึ้นช่วงก่อนคลอดเพื่อช่วยให้เปลี่ยนอาหารและออกกำลังกายได้ตลอดรอดฝั่ง

ผลวิจัยปรากฎว่าผู้ที่มีความเสี่ยงเชิงพันธุกรรม(ซึ่งพิสูจน์ได้ว่ามียีนที่เสี่ยงเป็นเบาหวานอยู่ด้วย) ที่อยู่ในกลุ่มเปลี่ยนการกินและการใช้ชีวิตป่วยเป็นเบาหวานระหว่างการตั้งครรภ์น้อยกว่าผู้มียีนเสี่ยงที่อยู่กลุ่มกินอยู่ตามปกติถึงเกือบสามเท่าตัว (OR = 0.37)

ดังนั้นคำตอบของผมคุณก็ถือเอาตามงานวิจัยนี้ได้เลย คือมีพันธุกรรมเบาหวาน จะตั้งครรภ์ ทำอย่างไรจึงจะไม่เป็นเบาหวานระหว่างตั้งครรภ์ ก็ต้องออกกำลังกายวันละอย่างน้อย 30 นาที อย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 วัน ควบกับเลิกกินอาหารแบบเดิมๆไปกินอาหารที่มีผัก ถั่วต่าง ผลไม้ เบอร์รี่ ธัญพืชไม่ขัดสี และกาก ให้มากขึ้น ขณะเดียวกันก็ลดนมและผลิตภัณฑ์จากนม ลดน้ำมันปรุงอาหารลง ตามงานวิจัยนี้เลยครับ

นพ.สันต์ ใจยอดศิลป์

บรรณานุกรม

1. Emilia Huvinen, Jari Lahti, Miira M. Klemetti, Paula H. Bergman, Katri Räikkönen, Marju Orho-Melander, Hannele Laivuori, Saila B. Koivusalo. Genetic risk of type 2 diabetes modifies the effects of a lifestyle intervention aimed at the prevention of gestational and postpartum diabetes. Diabetologia, 2022; DOI: 10.1007/s00125-022-05712-7